Żywienie kur nieśnych w hodowli przydomowej Kury mają wyjątkowe wymagania żywieniowe nie tylko ze względu na specyfikę budowy układu pokarmowego, ale także na sposób pobierania pokarmu.

Kury domowe (Gallus domesticus) należą, obok indyków i perlic, do drobiu grzebiącego. Bezzębny dziób, w który są wyposażone, nie stwarza możliwości wstępnej obróbki pożywienia. W wolu, czyli w specyficznym uchyłku przełyku, połknięty pokarm jest zbierany i namaczany, żeby następnie przejść do dwuczęściowego żołądka, którego część gruczołowa, charakterystyczna dla ptaków wszystko- i mięsożernych, odpowiada za produkcję kwasu solnego. Dopiero w mielcu, czyli części mięśniowej żołądka, pokarm jest rozcierany na papkę. W odróżnieniu od ssaków, ptaki mają dwa jelita ślepe, a ich przewód pokarmowy i moczowo-płciowy ma wspólne ujście (tzw. kloakę). Pasaż treści pokarmowej jest szybki, a trawienie przebiega sprawnie.

Składniki pokarmowe
Pasza dla kur powinna być dobrze zbilansowana, ponieważ jej pobranie jest u tych ptaków ograniczone, ale także bardzo smakowita, by zachęcała do jedzenia. Celem żywienia kur jest utrzymanie ich w dobrej kondycji i produkcja jaj – o odpowiedniej wielkości, wytrzymałości skorupki, kolorze żółtka, smakowitości i zapachu. Ruch na świeżym powietrzu i swoboda, a także naturalne światło, do którego ptaki mają nieograniczony dostęp w przypadku chowu ekstensywnego (hodowli przydomowej), stymulują wydajność nieśną i poprawiają parametry jaj.

Podstawą żywienia kur są pasze treściwe, które powinny być odpowiednio zbilansowane i podawane w formie rozdrobnionej, żeby zwiększyć ich dostępność dla enzymów trawiennych. Gwarantuje to dobre wykorzystanie składników pokarmowych. Idealnym rozwiązaniem, zarówno pod względem składu, jak i wygody podawania, są pasze pełnoporcjowe w formie małych granulek lub kruszonki, jak np. Domini Nioska, która gwarantuje łatwe pobranie i zmniejsza straty paszy.

Podstawą mieszanek najczęściej stosowanych w chowie przydomowym są zboża – smaczne, łatwostrawne, o wysokiej zawartości węglowodanów, głównie w formie skrobi. Należy jednak pamiętać, że białka zbóż nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania ptaków na proteiny, a szczególnie aminokwasy egzogenne (niezbędne do życia, a niesyntetyzowane w organizmie) – lizynę i metioninę. I tak pszenica ma za mało leucyny, żyto zawiera mało tryptofanu i treoniny, a ponadto posiada wiele substancji antyżywieniowych, dlatego nie jest polecane w kurzej diecie. Pszenżyto z kolei zawiera mniej szkodliwych z iązków, a przy tym ma więcej lizyny. Kukurydza ma bardzo wysoką wartość energetyczną, a dzięki ksantofilom (żółtym barwnikom roślinnym należącym do karotenoidów) zabarwia żółtko na pożądany kolor. Nie należy jednak podawać jej w nadmiernych ilościach, ponieważ zbyt wysoki udział w dawce może skutkować otłuszczeniem niosek. Owies dobrze uzupełnia energię i witaminy z grupy B, ale jest niestety zbyt włóknisty, by stosować go w dużym udziale bez pogorszenia strawności paszy. W hodowlach przyzagrodowych świetnie sprawdza się natomiast wzbogacanie jadłospisu niosek o gotowane lub parowane ziemniaki, tartą marchew, buraki, kapustę. Ptaki powinny mieć ponadto dostęp do zielonki. 

Dla uzupełnienia diety w białko podaje się kurom wysokobiałkowe śruty poekstrakcyjne, w szczególności sojową. Śruta rzepakowa ma wprawdzie więcej węglowodanów strukturalnych, chociaż nie tak dużo, jak słonecznikowa, jej zbyt duże dawki mogą jednak skutkować składaniem małych jaj, o zmienionym smaku i zapachu. Alternatywnymi źródłami białka mogą być susze z roślin motylkowatych, takich jak lucerna i koniczyna. Pasze wzbogaca się czasami także o niewielkie ilości mleka procesowego, serwatki, mączki rybnej, ale ta ostatnia niesie ze sobą ryzyko nieprzyjemnego zapachu jaj, dlatego w chowie ekstensywnym jest rzadko stosowana.

Podnoszenie nieśności
Młode kurki przed okresem nieśności poleca się żywić odpowiednią paszą pełnoporcjową, ewentualnie kaszą kukurydzianą, płatkami owsianymi. Najlepiej jest umożliwić im dostęp do zielonki, a białko i makroelementy uzupełniać za pomocą pokruszonych skorupek jaj. Po czwartym tygodniu życia można do diety włączyć zboża. Przez cały okres odchowu i nieśności należy pamiętać o potrzebach mineralnowitaminowych ptaków i w razie potrzeby suplementować brakujące składniki.

Zapotrzebowanie kur niosek na składniki pokarmowe zależy od ich typu. W hodowlach przyzagrodowych rzadko pojawiają się kury typu nieśnego lekkiego, potrzebujące więcej energii, zdecydowanie najpopularniejsze są kury typu średniociężkiego (ogólnoużytkowe). Należy pamiętać, że ptaki te jedzą ad libitum (do woli), a ich potrzeby wynikają z poziomu nieśności, temperatury i system chowu. Odpowiedni stosunek wapnia do fosforu zapewnia twarde skorupki jaj. Wymagania niosek rosną w początkowym okresie nieśności, a ponadto w okresie pierzenia.

(mcz)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 16 lutego 2017 r.
Fot. Fotolia.com