Wysoka produkcja mleczna krów wymaga od hodowców dostarczania zwierzętom coraz większych ilości energii w dawce. Jaką paszę wybrać, by zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne?
 

Najczęściej stosowaną bazą pasz objętościowych dla bydła są sianokiszonka oraz kiszonka z kukurydzy. O ilości białka i energii w nich zawartych decyduje faza rozwoju roślin użytych do ich przygotowania. Przy kiszonce z kukurydzy jakość paszy warunkowana jest ilością oraz dojrzałością ziarna, a także jego rozdrobnieniem, wpływającym na dostępność składników pokarmowych.
 

W mijającym sezonie plantacje nie obfitowały w ziarno – susza spowodowała znaczący spadek plonu. Efektem jest niedostatek pasz objętościowych, a tym samym niedobory energetyczne, które hodowcy nie zawsze mogą szybko i tanio uzupełnić, bez skutków ubocznych w postaci wystąpienia u zwierząt hodowlanych niektórych chorób.

Dodawanie do pasz melasy, poprawiającej ich zapach i smakowitość oraz bilans energetyczny, przy złym skalkulowaniu dawki może przynieść skutek odwrotny od zamierzongo. Cukry proste zawarte w słodkim płynie łatwo ulegają rozkładowi w żwaczu, powodując w nim nadmierny spadek pH, a co za tym idzie – kwasicę. Zwiększenie ilości pylistych śrut zbożowych w dawce też nie należy do najlepszych rozwiązań, ze względu na dużą zawartość węglowodanów, głównie skrobi, a niską włókna. Podane w zbyt dużej ilości na jeden odpas również mogą doprowadzić do zakwaszenia żwacza.
 

Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie gotowych, pełnoporcjowych granulatów. Nie jest to jednak podstawowa metoda żywienia dla hodowców skarmiających własne zboża, najczęściej stanowi jedynie premię dla krów w pierwszym okresie laktacji.

Wartościową paszą wysokoenergetyczną jest gniecione ziarno kukurydzy, korzystnie działające drażniąco – powoduje zwiększone wdzielanie śliny, która jest bardzo dobrym buforem. Dodatkowo większa niż w przypadku zbóż część skrobi jest rozkładana w jelicie, co powoduje lepsze wykorzystanie dostarczonej w dawce energii. Niestety, gniecione ziarno kukurydzy nie jest w stanie objętościowo zastąpić kiszonki z tego zboża.
 

Idealnym rozwiązaniem są kiszone wysłodki buraczane. Stanowią one bardzo smakowity komponent dawki, o wyższej zawartości białka oraz podobnym poziomie energii, co kiszonka z kukurydzy. Niektórzy hodowcy twierdzą, że są smaczniejsze i chętniej pobierane przez zwierzęta. Wieloletnie doświadczenia pokazują znaczący wpływ tego rodzaju paszy na wzrost mleczności krów.
 

Skarmianie wysłodków podczas wypasu bydła na pastwiskach, bądź przy dowożeniu wysokobiałkowej, skoszonej zielonki, znakomicie uzupełnia dawkę, świetnie bilansuje też pasze białkowe i energetyczne. W stadach utrzymywanych w systemie żywienia TMR/PMR wysłodki idealnie komponują się z mieszaniną, zwiększając pobranie pasz ze stołu paszowego, zmniejszając możliwość niekorzystnego sortowania przez zwierzęta oraz osypywania się sypkich komponentów dawki.
 

Wysłodki, ze względu na poziom dostarczanej energii, są też polecane dla opasów. Przy zbilansowaniu dawki za ich pomocą odnotowuje się znaczne przyrosty masy. Nawet opasy będące w słabej kondycji po podaniu wysłodków buraczanych zaczynają się odbudowywać i odzyskują wigor.

Ten rodzaj paszy wysokoenergetycznej niewskazany jest natomiast dla jałówek i krów wysoko cielnych, w okresie zasuszenia – należy ograniczyć jego podawnie, ponieważ może doprowadzić do nadmiernej otyłości.
 

Najwygodniejszym sposobem konserwacji wysłodków buraczanych jest balot. Jeśli nie zostanie uszkodzony, to trwałość kiszonki wynosi aż 2 lata, bez większych strat w jakości. Jest to też idealne rozwiązanie dla małych i średnich gospodarstw, niemających możliwości skarmienia w kilka dni całej szerokości pryzmy. Do zalet należy dodać wygodę – balot można ustawić na stole paszowym. Dobrze zawinięty zapewnia odpowiednią jakość zakiszonego surowca, zabezpiecza przed wnikaniem bakterii tlenowych oraz rozwojem mikotoksyn. Sprasowanie produktu gwarantuje dobrą jakość paszy, jej efektywną konserwację oraz smakowitość.
 

Wysłodki są wygodną alternatywą dla dobrej jakości kiszonki z kukurydzy. Są bezpieczne w stosowaniu, mają działanie mlekopędne i są chętnie pobierane.

(mm)
 

Parametry wysłodków kiszonych w balotach na przykładzie linii Balita (źródło: Ewrol)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 21 lipca 2016 r.