Uprawa roślin poplonowych to jeden z najskuteczniejszych sposobów na wzbogacenie gleby w składniki odżywcze i poprawę jej jakości. Od czego zależy ich efektywność i czym warto kierować się przy wyborze mieszanki?

Poplony – czym są i po co je stosować?
 

Poplony to rośliny uprawiane między dwiema uprawami głównymi, które wykorzystuje się jako zielonkę, siano, kiszonkę lub zielony nawóz. Utrzymywanie okrywy roślinnej w tym przypadku pełni funkcję ochronną. Poplony stanowią skuteczną ochronę przeciwerozyjną, zwiększają pojemność wodną gleb oraz zapobiegają wymywaniu składników mineralnych ze stanowiska. Ponadto zwiększają ilość substancji organicznej, obniżają stopień porażenia patogenami i szkodnikami, a także hamują rozwój chwastów. Oznacza to, że odpowiednio dobrany poplon jest nieocenioną inwestycją w jakość gleby oraz jej wydajność.
 

Zielony nawóz – odpowiedni dobór mieszanki poplonowej

W gospodarstwach bez inwentarza poplony stanowią jedyną szansę na utrzymanie dobrej żyzności gleby, szczególnie te uprawiane na zielony nawóz. Najlepsze efekty można osiągnąć, stosując mieszanki kilku gatunków, które zajmują różne piętra okrywy roślinnej o zróżnicowanym systemem korzeniowym.
 

Rośliny jare zasiane na poplon można przeorać jesienią lub zostawić na zimę jako mulcz. Z kolei poplony z roślin jarych tak pozostawione do wiosny zamarzną zimą i stworzą na powierzchni gleby charakterystyczną „pierzynkę” – zwaną właśnie mulczem. Ogranicza ona parowanie wody, a znajdująca się pod nią gleba jest pulchna i wilgotna. Przy wyborze mieszanki warto zwrócić uwagę, aby nie zawierała ona w sobie roślin z grupy, do której należy uprawa główna np. rzepak, gorczyca.
 

• Gryka to roślina o niewielkich wymaganiach, która dobrze kiełkuje w suchej glebie. Charakteryzuje się szybkim i bujnym wzrostem, dzięki temu tłamsi chwasty. Ponadto wiąże dużą ilość fosforu i wapnia, które w postaci organicznej są lepiej przyswajalne dla roślin następczych, niż w formie mineralnej.
• Wyka jara ma zdolność do silnego wiązania azotu. Jest przez to doskonałym składnikiem mieszanki, ponieważ stymuluje wzrost roślin towarzyszących. Jej płytki, podpowierzchniowy system korzeniowy sprzyja aktywności biologicznej, natomiast wydzieliny korzeniowe wpływają korzystnie na mikroorganizmy glebowe. Pomimo początkowo powolnego wzrostu, wytwarza dużo biomasy – od 20 do 25 t/ha zielonej masy.
• Facelia błękitna posiada sprawnie funkcjonujący, podpowierzchniowy system korzeniowy, który wrasta na 60-150 cm w głąb ziemi, pozostawiając świetnie przygotowane stanowisko pod roślinę następczą. Szczególną cechą facelii jest to, że pierwsze liście opadają na glebę, co przyspiesza procesy powierzchniowej aktywności biologicznej. Ponadto wykazuje duże zdolności do gromadzenia azotu i innych pierwiastków mineralnych.
• Koniczyna aleksandryjska i seradela to wartościowe komponenty w mieszankach poplonowych ze względu na zahamowanie rozwoju chwastów oraz zacienienie gleby. Obie rośliny żyją w symbiozie z bakteriami wiążącymi azot atmosferyczny, wzbogacając dzięki temu stanowisko w ten pierwiastek.
• Olejarka abisyńska dobrze przerasta glebę, produkując dużą ilość biomasy. Co więcej, bardzo dobrze dostosowuje się do panujących warunków. Chociaż roślina ginie dość wcześnie, to pozostawia po sobie czyste pole – wolne od chwastów z uwagi na właściwości allelopatyczne resztek roślinnych.
• W mieszance znajduje się także słonecznik, który bardzo dobrze penetruje i przerasta głębokie warstwy profilu glebowego, tworząc solidną roślinę podporową np. dla wyki i wiąże fosfor.

Oprócz pozytywnego wpływu na strukturę i sprawność gleb mieszanka Partis Platinum ST po zakwitnięciu jest doskonałym warsztatem pracy dla pożytecznych owadów zapylających. Co bardzo istotne, poszczególne komponenty mieszanki są również neutralne pod względem najpopularniejszych roślin uprawianych w plonie głównym, takich jak: rzepak, kukurydza czy zboża.

Poprzez dobór odpowiedniej mieszanki poplonowej możemy wpływać nie tylko na strukturę gleby, ale również redukować wielkość populacji szkodników, np. nicieni. Mieszanka Partis Iridium zawiera w swoim składzie sześć komponentów:  gryka, wyka jara, facelia, rzodkiew oleista, rzodkiew melioracyjna, gorczyca biała. Część z nich, tj. rzodkiew oleista, gorczyca biała posiada właściwości zmniejszające ilość tych bezkręgowców w glebie. Również gryka jest rośliną o działaniu fitosanitarnym, która przeciwdziała rozwojowi niektórych gatunków nicieni. Zadaniem pozostałym składników jest pozytywny wpływ na strukturę gleby, a także budowanie masy nadziemnej w celu zminimalizowania presji chwastów oraz erozji gleby.Ciekawym składnikiem mieszanki jest rzodkiew melioracyjna, która swoim palowym systemem korzeniowym drenuje glebę, pozostawiając w glebie przestwory poprawiając warunki wodno-powietrzne. Mieszanka ta jest polecana szczególnie jako przedplon dla buraków, ziemniaków oraz warzyw.
 

W gospodarstwach z hodowlą bydła, oprócz pozytywnego wpływu na glebę, poplony mogą stanowić źródło dodatkowej porcji kiszonki lub sianokiszonki. Do wyboru pozostają mieszanki ozime – przeznaczone do użytkowania od jesieni do wiosny, takie jak Partis Silver. To doskonały przedplon dla kukurydzy z uwagi na wysoki udział roślin wzbogacających stanowisko w azot (wyka ozima, koniczyna inkarnatka), a także wydajne źródło jakościowej kiszonki. Inną możliwością na zagospodarowanie pola pomiędzy uprawami głównymi jest wybór międzyplonu jarego, który można wysiewać jesienią lub wiosną. Najlepiej postawić na mieszanki roślin, które w krótkim czasie zbudują dużą ilość wartościowej masy zielonej. Wpisuje się w to mieszanka trzech odmian życicy weterwoldzkiej: Trawiata lub Partis Gold, czyli mieszanka życic z dużym udziałem roślin motylkowych (koniczyny aleksandryjska oraz perska, seradela).
 

W związku z tym, że zróżnicowany płodozmian jest podstawą żyzności gleby, a co się z tym wiąże wyższych plonów – warto poświęcić więcej czasu na dobór mieszanki poplonowej najlepiej dostosowanej do potrzeb gospodarstwa. Oprócz pozytywnego wpływu na glebę można zyskać dodatkowe źródło paszy oraz smakowity surowiec do produkcji miodu.