Jak dodatkowo zabezpieczyć plon rzepaku? – Efektywne wykorzystanie azotu w trudnych warunkach
Azot jest jednym z kluczowych składników pokarmowych wpływających na plonowanie wielu gatunków roślin. Jest niezbędny do syntezy białek, tłuszczów, chlorofilu oraz hormonów, a także stanowi istotny element enzymów, odgrywających ważną rolę w metabolizmie roślin. Jego znaczenie jest szczególnie widoczne w uprawie rzepaku ozimego, gdzie tradycyjnie stosuje się intensywne nawożenie azotem, tak by w okresie wegetacyjnym rośliny dysponowały zapasem tego pierwiastka. Jego efektywne wykorzystanie staje się  jednak wyzwaniem w kontekście zmieniających się przepisów czy warunków pogodowych. Jak poradzić sobie m.in. z tymi wyzwaniami?
 

Nowa generacja genetyczna NITROGEN USE EFFICIENCY-NUE

 
Zmieniające się przepisy dotyczące norm nawożenia azotem, jak i dość niestabilny rynek nawozów w ostatnich latach, coraz częściej motywują plantatorów do zmniejszania ilości stosowania tego ważnego składnika. Dodatkowo, ograniczenia terminów stosowania nawożenia azotowego wiosną oraz niekorzystne warunki pogodowe, takie jak obfite opady deszczu i przymrozki, wpływają  znacząco na dostępność azotu, gdy rośliny rzepaku ozimego wznawiają wegetację po spoczynku zimowym. W takich warunkach rzepak ozimy odczuwa niekiedy znaczące niedobory azotu, co obniża możliwości plonotwórcze tego gatunku roślin.
 
Dobrym przykładem może być wiosna 2024 roku, gdzie we wczesnej jej fazie w większości kraju mieliśmy do czynienia z obfitymi opadami deszczu, co z jednej strony powodowało przepłukiwanie w glebie azotu z jesiennych zapasów, a z drugiej uniemożliwiało wjazd na pole w celu dostarczenia dawki startowej. Późniejsze przymrozki również ograniczały pobieranie, jak i możliwości przemieszczania tego składnika w roślinach, co także miało destrukcyjny wpływ na plon.  
 

Rzepak wyhodowany na bazie nowej generacji genetycznej

 
Odmiany na bazie nowej generacji genetycznej NITROGEN USE EFFICIENCY (NUE) charakteryzują się zestawem cech pozwalających roślinom rzepaku ozimego na efektywne wykorzystanie azotu. Odmiany zaliczane do tej grupy regulują metabolizm w taki sposób, by optymalizować wykorzystanie tego pierwiastka w warunkach jego niedoboru, co przekłada się na zachowanie potencjału plonowania. Rośliny z grupy NITROGEN USE EFFICIENCY - NUE powinny być nawożone azotem zgodnie ze standardowym zapotrzebowaniem, jednak wyposażone są w mechanizmy, które mają za zadanie zabezpieczać wysoki plon odmiany w warunkach niesprzyjających pobieraniu tego składnika i wykorzystywaniu go w odpowiednim momencie rozwojowym.
 

Odmiana rzepaku „nowej generacji” 

 
Siew odmian rzepaku ozimego wyhodowanego w oparciu o nową generację genetyczną, która pozwala na efektywne wykorzystanie azotu przez rośliny, niesie za sobą korzyści, do których możemy zaliczyć utrzymanie wysokiego potencjału plonowania w niesprzyjających warunkach pogodowych.
 
DK Excentric, odmiana mieszańcowa z hodowli Dekalb/Bayer, jest przykładem innowacyjnego podejścia do efektywnego wykorzystania azotu. Zaliczana do najnowszej generacji NITROGEN USE EFFICIENCY-NUE, łącząca w sobie mechanizmy efektywnego wykorzystania azotu z cechami uelastyczniającymi agrotechnikę uprawy, zapewniając stabilny potencjał plonowania. 
 
DK Excentric charakteryzuje się solidną budową, opartą na silnym pędzie głównym z mnogością dorównujących mu pędów bocznych, zdolnych do budowania dużej liczby łuszczyn. Jedną z kluczowych cech tej odmiany jest doskonały profil zdrowotnościowy, dzięki obecności genów TuYv i Rlm 7, które zapewniają wysoką odporność na wirusa żółtaczki rzepy i suchą zgniliznę kapustnych. 
 
Dzięki zwiększonej tolerancji na werticiliozę, odmiana ta minimalizuje porażenie roślin nawet w warunkach dużej presji chorobowej, co przyczynia się do utrzymania wysokiego plonu. Wyjątkowy wigor jesienny DK Excentric umożliwia jej dobre przezimowanie i szybki start wiosenny, nawet przy opóźnionym terminie siewu. Jesienią odmiana ta rozwija silną rozetę i system korzeniowy, co dodatkowo pozwala jej skutecznie kompensować szkody wyrządzone przez szkodniki żerujące jesienią. 
 
Wybór odmiany DK Excentric, dzięki unikatowej kombinacji cech, zapewnia udane plonowanie. Jej przynależność do najnowszej generacji genetycznej NITROGEN USE EFFICIENCY-NUE stanowi dodatkowe zabezpieczenie w warunkach ograniczonej dostępności azotu, kluczowego składnika plonotwórczego, co w polskich warunkach stanowi bardzo istotną cechę.