Uzyskanie jakościowej sianokiszonki, która spełni wymagania pokarmowe wysokowydajnych zwierząt, opiera się na całościowym podejściu w jej produkcji. Potencjał przyszłych plonów kształtuje się już od właściwego dobru mieszanki traw dostosowanej do specyfiki gospodarstwa. Kompleksowe podejście, uwzględniające także nawożenie dolistne, zapewni uzyskanie optymalnych plonów w różnych warunkach pogodowych, co potwierdzają doświadczenia agrotechniczne przeprowadzone na poletkach pokazowych w Golubiu-Dobrzyniu.
 

W gospodarstwach nastawionych na intensywną produkcję mleka, gdzie utrzymywane są zwierzęta o wysokim potencjale genetycznym, o wielkości i opłacalności całej produkcji w głównej mierze decyduje racjonalne żywienie krów. Jakimi cechami powinna charakteryzować się pasza objętościowa stosowana w tego typu gospodarstwach? Planując założenie użytku zielonego, ukierunkowanego na ten cel, przede wszystkim należy przemyśleć sposób, w jaki go poprowadzić, tak aby w pełni pokryć potrzeby pokarmowe zwierząt. W przypadku sianokiszonki na ilość i jakość materiału paszowego wpływa głównie surowiec wyjściowy, czyli zielonka pochodzącą z użytków zielonych. Kluczowy jest zatem dobór odpowiedniej mieszanki traw dostosowanej do jakości, intensywności i długości użytkowania.

 

Mieszanki traw dostosowane do specyfiki gospodarstwa

Pierwszym czynnikiem, który wpływa na ilość i jakość surowca wyjściowego do produkcji sianokiszonki, jest odpowiedni dobór mieszanki traw. Decyzję o wyborze najlepiej podjąć po przeanalizowaniu następujących kryteriów:

• jakość stanowiska,
• intensywność użytkowania,
• udział traw jakościowych,
• długość użytkowania.

Wysoki poziom plonowania również na słabszych, mniej żyznych stanowiskach (gleby średnie i słabej jakości) wykazuje Intensa – wieloletnia mieszanka traw przeznaczona zarówno do użytkowania kośnego, jak i pastwiskowego. Dobrze radzi sobie z okresowymi niedoborami wody w podłożu, co zmniejsza ryzyko deficytu pasz objętościowych w lata posuszne. Z kolei wysoka wytrzymałość na niekorzystny przebieg warunków pogodowych zmniejsza ryzyko podsiewu czy też przesiewu na wiosnę.

W warunkach intensywnego użytkowania doskonałe rozwiązanie stanowi Intensa MaxiMilk – wieloletnia mieszanka traw z przeznaczeniem na gleby średniej i dobrej jakości. W badaniach rozpoznawczych firmy Agrolok w 2017 roku była najlepiej plonującą mieszanką traw. Dzięki bardzo wysokiemu udziałowi szlachetnych traw, o najwyższej liczbie wartości użytkowej lwu (10), skarmianie uzyskanej z niej paszy przekłada się na uzyskanie wysokiej wydajności mlecznej. Ponadto pozyskana pasza jest chętnie pobierana przez bydło ze względu na wysoką smakowitość.
 

Uzyskanie wysokiej jakości zielonki w bardzo krótkim czasie to podstawowa zaleta jednorocznej mieszanki traw o nazwie Trawiata. Rozwiązanie to sprawdza się podczas użytkowania kośno-pastwiskowego oraz krótkotrwałego wypasu. Trawiata nadaje się do uprawy w poplonie, a także jako dodatek do standardowych mieszanek traw, stanowiąc komponent zwiększający plonowanie w roku założenia użytku. Mieszanka wykazuje bardzo wysoki poziom odporności przed chorobami. Z kolei wiosną może być wysiewana jako roślina osłonowa przy zakładaniu lucernika, dodatek do mieszanek wieloletnich bądź wysokowydajna mieszanka jednoroczna.
 

Multisa – kompleksowa technologia nawożenia

Maksymalne wykorzystanie potencjału stanowiska, umożliwiające zebranie jak największej ilości zielonki z tego samego areału, nie byłoby możliwe bez kompleksowej technologii nawożenia. W odpowiedzi na potrzeby rolników eksperci marki Elvita opracowali pierwszą na rynku technologię nawożenia trawiastych użytków zielonych – Multisę. Rozwiązanie to opiera się na współdziałaniu nawozów i biostymulatorów o różnych sposobach oddziaływania na rośliny. Uwzględnia również całościowe podejście do nawożenia traw, ich wymagania pokarmowe i biologię rozwoju na każdym etapie wzrostu, również podczas zmiennych warunków pogodowych.
 

Technologia Multisa opiera się na trzech filarach:

filar 1: poprawa sprawności stanowiska: Elvita Humus,

filar 2: efektywne nawożeniu NPK: Yara Mila 21-6-12,

filar 3: przyspieszenie odrostu runi nawożeniem dolistnym: Elvita 30-10-10 + mikro.

Filar 1 – poprawa sprawności stanowiska

W pierwszym roku uprawy bardzo często pojawia się problem związany z produkcyjnością użytku zielonego. Jest to związane głównie z kłopotami ze wschodami i zagęszczeniem runi, co podkreśla większość rolników. Najczęściej powodem jest mniejsza sprawność i żyzność stanowiska, szczególnie we wierzchniej warstwie gleby. To właśnie w początkowym okresie wzrostu, podczas wschodów oraz późniejszego krzewienia, decyduje się początkowa produkcyjność użytku. Trawy są siane płytko, często również w glebę przesuszoną na skutek zabiegów doprawiających, co przekłada się na wolniejsze wschody, słabsze ukorzenienie oraz słabe zagęszczenie runi. Stosując technologię Multisa można to zjawisko ograniczyć i poprawić produktywność już w pierwszym roku uprawy.
 

Elvita Humus L to całkowicie naturalny nawóz pochodzenia organicznego. Zawiera kwasy humusowe i fulwowe, które naturalnie występują w próchnicy glebowej. Jego aplikacja wpływa na zagęszczenie runi, co przekłada się na większe zbiory zielonki już w roku założenia. Dzieje się tak wskutek poprawy wykorzystania nawożenia doglebowego, dzięki zwiększeniu dostępności składników pokarmowych zawartych w podłożu oraz wsparcia rozwoju systemu korzeniowego. Mocniejszy, bardziej rozwinięty system korzeniowy w połączeniu ze zwiększoną dostępnością składników pokarmowych wpływa właśnie na rozwój gęściejszej runi. Nawóz Elvita Humus L w doświadczeniach przeprowadzonych na gruntach zlokalizowanych w Golubiu-Dobrzyniu był stosowany bezpośrednio przed siewem na uprawioną glebę. Po jego zastosowaniu gęstość runi w porównaniu z obiektem kontrolnym wzrosła o 19%. Warto podkreślić, że Elvitę Humus L można również aplikować bezpośrednio po siewie. Sprawdza się to w przypadku podsiewu istniejącego już użytku, który wymaga tylko renowacji. Gęstsza ruń to więcej zielonki już w roku założenia użytku oraz mniejsza presja chwastów.


 

Filar 2 – efektywne nawożenie NPK

Drugim filarem technologii Multisa jest efektywne nawożenie NPK, które zakłada zastosowanie podczas wznowienia wegetacji wczesną wiosną oraz po każdym pokosie lub wypasie nawozu Yara Mila 21-6-12 + 4S + B. Dotychczasowe zalecenia nawozowe na łąkach czy pastwiskach ograniczały się zazwyczaj do stosowania nawozów azotowych łącznie z pojedynczymi, takimi jak: sól potasowa, superfosfat czy nawozami wieloskładnikowymi. Wskazane nawozy najskuteczniej działają, wtedy gdy są wymieszane z glebą, co w nawożeniu użytków zielonych jest praktycznie niemożliwe z uwagi na wieloletni charakter ich uprawy. Yara Mila 21-6-12 + 4S + B to nawóz typu nitrofoska, czyli wysokoazotowy, z dodatkiem fosforu i potasu w formach zdecydowanie lepiej dostępnych w stosowaniu pogłównym, w porównaniu do standardowych nawozów stosowanych do tej pory na użytkach zielonych. Cechuje się granulacją i rozpuszczalnością na niespotykanym poziomie. Poza tym jest kompleksowy i nie wymaga domieszania innych nawozów, co zdecydowanie przekłada się na wygodę stosowania. Wysiew podczas wznowienia wegetacji oraz po każdym zebranym pokosie umożliwia ciągłe, systematyczne odżywianie roślin przez cały sezon, zmniejszając ryzyko strat składników pokarmowych, choćby na skutek wymywania. Ponadto jego stosowanie jest proste i wygodne w porównaniu do wykorzystywanych dotąd rozwiązań, gdzie konieczne było mieszanie kilku nawozów.

Filar 3 – przyspieszeniem odrostu runi nawożeniem dolistnym
 

Trzecim filarem technologii Multisa jest uzupełnienie „luki nawozowej” nawożeniem dolistnym. Zakłada zastosowanie po każdym pokosie lub wypasie nawozu dolistnego Elvita 30-10-10 w połączeniu z Elvita Siarczanem Magnezu. Nawożenie dolistne to często niedoceniane narzędzie w uprawie traw, mimo że wpisuje się modelowo w całość strategii nawozowej, współgrając harmonijnie z nawożeniem posypowym. Uzupełnia „lukę nawozową”, ponieważ każdy nawóz posypowy, aby zaczął działać, musi się rozpuścić i wpłukać w obręb strefy korzeniowej, co może trwać wiele dni. Najlepiej jest więc zastosować równorzędnie nawóz dolistny, który odżywi roślinę, przyspieszy jej odrost i zwiększy czas na zadziałanie nawozu posypowego. Najodpowiedniejsze są w tym przypadku nawozy wysokoazotowe z dodatkiem fosforu, potasu i mikroelementów, takie jak Elvita NPK 30-10-10 + mikro. W technologii Multisa zastosowania Elvity 30-10-10 + mikro ma na celu odżywienie traw do czasu, kiedy zacznie działać Yara Mila 21-6-12, a tym samym ich odrostu. Pozwala to na zebranie w sprzyjających warunkach, nawet jednego pokosu więcej w sezonie, dzięki szybszemu odrostowi runi po jej zbiorze. Korzystnym i uzasadnionym rozwiązaniem jest więc wykorzystanie dwóch dróg podania składników: dolistnej i doglebowej, które świetnie się uzupełniają.

 

Wyniki plonowania traw uprawianych w technologii Multisa w ciągu 3 lat doświadczeń (Golub-Dobrzyń, 2017-2019)

Sezon 2017 obfitował w opady z roczną sumą 808 mm (w tym do września 626,5 mm) i dobrym rozkładem dla wzrostu użytków zielonych. Doświadczenie z technologią Multisa zostało założone 10 kwietnia (dzień wysiewu nasion). W całym sezonie zostało zebrane 50 ton zielonki (3 pokosy) z traw uprawianych w technologii Multisa, Z tych samych mieszanek traw uprawianych w tradycyjnej, najczęściej stosowanej przez rolników technologii zostało zebrane tylko 36,4 ton zielonki. Warto dodać, że był to bardzo korzystny rok dla wzrostu traw.
 

Sezon 2018 był zupełnie inny niż poprzedni. Roczna suma opadów wyniosła 440 mm (zaledwie 299 mm do września). Dodatkowo były to pojedyncze dni przekropne, a ich rozkład w sezonie był niezbyt korzystny. Ulewne opady, które miały miejsce w maju i czerwcu w znacznej części spłynęły z pól i nie zostały wykorzystane przez ruń. W związku z tym w małym stopniu poprawiły uwilgotnienie podłoża, co nie pomogło poprawić kondycji i wzrostu traw. W kolejnych miesiącach opady praktycznie nie występowały. Mimo to do września udało się zebrać trzy pokosy. Generalnie, plony traw uprawianych w obu technologiach nawożenia były słabsze w porównaniu do sezonu 2017. Mimo to z traw uprawianych w technologii Multisa udało się zebrać 33,6 ton zielonki, czyli o 31% więcej w porównaniu z technologią standard.
 

Trzeci sezon badań nad technologią Multisa, czyli rok 2019, z sumą opadów do września wynoszącą 626,5 mm, był przeciętny, ze średnią ilością opadów. Testowane mieszanki traw plonowały dobrze. W tym roku również najwięcej zielonki zebrano, nawożąc według zaleceń technologii Multisa – do września zbierano w sumie 40 t zielonki/ha. Było to o 40% więcej w porównaniu do technologii standardowej.

Podsumowując, aby uzyskać w gospodarstwie sianokiszonkę dobrej jakości, dobrze jest podejść do jej produkcji całościowo. Na początek należy dobrać odpowiednią do specyfiki gospodarstwa mieszankę traw, a następnie dostosować nawożenie posypowe i dolistne do biologii rozwoju traw na każdym etapie ich wzrostu. Właśnie takie podejście, w każdych warunkach pogodowych, zapewnia uzyskanie optymalnych plonów, co zostało doświadczalnie potwierdzone.