Królowa pastewnych dobra na suszę (cz. II)

W przypadku niedoborów paszy objętościowej, wynikających z suszy, dobrym rozwiązaniem jest uprawa lucerny. Wydajny, głęboki system korzeniowy tej rośliny sprawia, że świetnie radzi sobie ona z niedoborami wody, a dzięki dużej podaży zielonej masy i zdolności wiązania azotu atmosferycznego ma korzystne właściwości odżywcze.

Wysoki poziom przyswajalnych aminokwasów egzogennych sprawia, że białko, którego lucerna zawiera ok. 20 proc. w suchej masie, jest bardzo wartościowe dla zwierząt. Według niektórych badań, proteiny lucerny dorównują jakością poekstrakcyjnej śrucie sojowej lub sproszkowanemu mleku odtłuszczonemu. Ponadto roślina ta zawiera znaczne ilości wapnia, żelaza, miedzi, magnezu, fosforu, potasu, krzemu, cynku, a także dużo beta-karotenu i witamin A, D, E, K, witamin z grupy B oraz kwasu askorbinowego.

 

Cenne włókno
 

Oprócz białka, lucerna jest w stanie dość efektywnie uzupełnić włókno w dawce dla przeżuwaczy. Właściwa struktura paszy wpływa pozytywnie na funkcjonowanie żwacza i kondycję jego mikroflory, zapobiega zmianom pH i chorobom metabolicznym. Stymulacja brodawek żwaczowych, a także odruchu odłykania i przeżuwania zapobiega problemom z kwasicą. Odpowiednia ilość włókna w diecie wpływa pozytywnie także na zawartość tłuszczu w mleku.

Im później ścinana lucerna, tym więcej uzyskanej zielonej masy oraz włókna w roślinie. Warto jednak pamiętać, że lepszą strawność i większą zawartość białka roślina ta wykazuje do czasu, gdy zależność między wielkością łodygi do liści i pąków nie zacznie się niekorzystnie zmieniać.

Jak wiadomo, bydło wykazuje zapotrzebowanie na białko trawione w żwaczu, którego lucerna zawiera pod dostatkiem, jak i trawione jelitowo, a tego niestety w niej brakuje. Przy dużych ilościach w dawce lucerna może spowodować problem z pokryciem zapotrzebowania na białko jelitowe, jak również doprowadzić do obciążenia wątroby i nerek wynikającego ze zbyt dużej podaży azotu w żwaczu. Warto na bieżąco monitorować poziom mocznika w mleku – ten wskaźnik jako pierwszy sygnalizuje problem ze zbyt dużą dawką białka żwaczowego w diecie krów.
 

Należy też pamiętać, że wszystkie motylkowe to rośliny silnie fermentujące, powinno się zatem ograniczać ich skarmianie, aby uniknąć konsekwencji w postaci wzdęć żwacza. Ewentualnie przed wypuszczeniem bydła na pastwisko można zastosować zabieg, polegający na nakarmieniu zwierząt paszą objętościową suchą i napojeniu, żeby ograniczyć pobranie z problematycznej runi.

Podobnie jak inne zielonki, lucerna jest bogata w estrogeny pochodzenia roślinnego, potencjalnie rozregulowujące rozród, nie nadaje się także dla krów zasuszonych, ponieważ występujący w niej poziom potasu jest zbyt wysoki i może być niebezpieczny w okresie wycieleniowym.
 

Pasza uniwersalna
 

Lucerna ma uniwersalne zastosowanie i jest szeroko wykorzystywana w żywieniu zwierząt gospodarskich. Zielonka, kiszonki i sianokiszonki z lucerny lub z traw z wsiewką z lucerny to jedno z lepszych źródeł białka dla bydła, małych przeżuwaczy i koni. Proces konserwacji dobrze jest wspomóc zakiszaczem mikrobiologicznym, ze względu na dużą zawartość wody i brak minimum cukrowego. Powszechnie wiadomo, że im więcej białka w roślinie, tym trudniej przebiega zakiszanie. Siano z lucerny, podobnie jak każde inne, wymaga czasu na optymalne doschnięcie, każde opady obniżają bowiem jego jakość i smakowitość. Susz z lucerny może wchodzić w skład pasz dla większości gatunków, także ptactwa i zwierząt futerkowych. Barwniki naturalne, karoteny i ksantofile, poprawiają wybarwienie żółtka jajek i tuszek drobiu rzeźnego.

Podsumowując – wysokie plony zielonej masy, odporność na suszę i wysokie walory pokarmowe sprawiają, że lucerna jest jedną z najcenniejszych roślin pastewnych uprawianych w kraju. Szczególnie w perspektywie kolejnego roku z niedoborami opadów warto zastanowić się, czy nie zainwestować w siew tej rośliny, jeśli nie w monokulturze, to jako sposób na wzmocnienie kondycji i poprawę wydajności trwałych użytków zielonych i pastwisk.

(mcz)
Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI, CRY 5 maja 2016
zdjęcie: Fotolia.com