Z powodu niskich cen skupu mleka wielu hodowców szuka dodatkowego przychodu w gospodarstwie. Rozwiązaniem może być utrzymywanie, oprócz stada podstawowego krów mlecznych, także bydła opasowego.

Bydło rasy HF, czyli holsztyno-fryzyjskiej, najczęściej spotykane w gospodarstwach zajmujących się produkcją mleka, nie osiąga zadowalających wyników opasu. Co prawda tempo wzrostu takich sztuk jest dobre, jednakże pod względem umięśnienia i wydajności rzeźnej daleko im do wyników osiąganych w przypadku ras mięsnych. Warto zatem zastanowić się nad wprowadzeniem do stada krzyżowania towarowego, które pozwala uzyskać cielęta o wysokiej przydatności do opasu. W takim przypadku pokrywa się krowy nasieniem buhajów ras mięsnych. Wybiera się w tym celu te sztuki, które nie będą wykorzystane jako matki jałówek remontowych. Ich potomstwo w całości przeznaczone zostanie na opas i ubój.

Wybierając rasę buhaja, którego nasieniem mają zostać pokryte krowy, trzeba zwrócić uwagę na pokrój wybranych sztuk. Krowy wieloródki, o większym kalibrze, nie będą miały takich problemów z urodzeniem cieląt o dużej masie jak krowy nieduże, o delikatniejszej budowie. Warto również wybierać buhaje, których córki charakteryzowały się łatwymi porodami. Pozwala to zminimalizować ryzyko trudnych wycieleń.

W przypadku jałówek rzadko stosuje się krycie buhajami ras mięsnych. Jeśli hodowca bardzo chce otrzymać mieszańca od jałówki, powinien się zdecydować na rasę charakteryzującą się niską masą ciała cieląt przy urodzeniu, takich jak chociażby hereford.

U cieląt urodzonych w wyniku takiego krzyżowania obserwuje się występowanie efektu heterozji, zwanego również wybujałością mieszańców. Cielęta odznaczają się wyższą żywotnością w porównaniu do cieląt czysto rasowych. Zwiększony wigor potomstwa wpływa na mniejsze upadki w okresie odchowu, silniejsze sztuki są również bardziej odporne na choroby. Zwierzęta takie mają lepsze wyniki tuczu, rosną szybciej i lepiej wykorzystują pasze. Dodatkowo mają wyższą wydajność rzeźną przy zmniejszonym udziale tłuszczu i kości. Jest to bardzo ważne przy poubojowej ocenie tusz w skali EUROP i pozwala na uzyskanie wyższej ceny za sprzedane zwierzęta.

Żeby osiągnąć jak największe korzyści z krzyżowania towarowego, należy zwrócić uwagę – oprócz łatwości wycieleń – także na sposób odchowu opasanych zwierząt. Jeśli w gospodarstwie prowadzimy intensywny tucz do wysokiej masy ciała, najlepiej wybrać rasy takie jak: belgijska błękitna czy limousine. Przy opasie półintensywnym lepszym wyborem będzie rasa charolaise czy simental. Im krótszy ma być czas opasu, tym bardziej intensywny będzie tucz.

W stadzie krów mlecznych udział krzyżowania towarowego powinien wynosić około 25-30 proc., zależy to jednak od remontu stada. Zakładając, że rocznie wymieniamy około 1/3 stada podstawowego, 2/3 krów trzeba pokryć buhajami mlecznymi (wychodząc z założenia, że urodzą się w równej liczbie jałówki i byczki). Zawsze jednak należy zwiększyć tę liczbę o około 10 proc., bo w życiu nie zawsze wszystko pokrywa się ze statystyką, trzeba się również liczyć z upadkami i chorobami często występującymi w okresie odchowu.

Krzyżowanie towarowe warto zastosować również w gospodarstwach, które nie planują utrzymywać bydła opasowego. Mieszańce uzyskane w wyniku takiego krzyżowania są chętniej kupowane przez hodowców zajmujących się opasem bydła, można też za nie uzyskać lepszą cenę. Wykorzystanie krzyżowania towarowego na pewno pozwala zwiększyć dochody gospodarstwa. Dobranie odpowiedniej rasy buhaja oraz zachowanie optymalnego poziomu udziału takiego krzyżowania w stadzie krów mlecznych gwarantuje, że nie wpłynie ono ujemnie na wysokość produkcji mlecznej.

(aw)

Przydatność ras mięsnych do krzyżowania towarowego z krowami mlecznymi 

Źródło tabeli: Grodzki H., Przysucha T., „Krzyżowanie towarowe bydła”, „Farmer”, nr 1 2010 r., dodatek „Ferma”
 

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI, CRY 31 marca 2016

zdjęcie: Fotolia.com