Kukurydza jest rośliną, na której uprawę coraz częściej decydują się polscy rolnicy. Obecnie powierzchnia zasiewów przekroczyła już 1 mln ha. Czym się kierować, by wybrać odmianę adekwatną do swoich oczekiwań?

Podobnie jak ryż i pszenica kukurydza należy do grupy najważniejszych roślin na świecie. Pochodzi ona z Meksyku, klimatu zwrotnikowego. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej genetyki udało się wyhodować odmiany bardzo dobrze radzące sobie w chłodniejszym klimacie umiarkowanym, jaki występuje w Polsce. Kukurydza znacznie lepiej znosi niedobory wody w porównaniu do innych roślin. Z tego też względu powierzchnia jej zasiewów stale rośnie. Jeszcze 10 lat temu w Polsce uprawiono ok. 700 tys. ha kukurydzy (350 tys. ha na ziarno, 350 tys. ha na kiszonkę). Obecnie uprawia się ponad 1 mln ha, przy znacznym wzroście powierzchni upraw na ziarno (ponad 600 tys. ha).
Istotna wegetacja

W Polsce zarejestrowane są 173 odmiany. Szeroka możliwość wykorzystania kukurydzy powoduje, że wybór spośród nich jest szczególnie istotny. Na rynku istnieją odmiany dedykowane uprawom na kiszonkę, ziarno oraz odmiany uniwersalne. Istotne są różnice w długości okresu wegetacji określanego na podstawie liczby FAO: - odmiany wczesne: FAO do 220, - odmiany średniowczesne: FAO 220-250, - odmiany średniopóźne: FAO 250-290, - odmiany późne: FAO powyżej 290.

Wczesność kukurydzy jest jednym z najważniejszych parametrów przy wyborze odmiany. Wcześniejsze dają plon niższy, ale pewny do uzyskania, szczególnie w przypadku uprawy w rejonach północno-wschodniej Polski. Odmiany późne dają wyższy plon ziarna czy biomasy, ale trudniejszy do uzyskania.

Flint kontra dent

Kolejną ważną cechą jest typ ziarna. Tu wyróżnić można flint, dent oraz typ pośredni flint-dent. Dzięki hodowli udało się wprowadzić odmiany semiflint (zbliżone do flint), oraz semident (zbliżone do dent).

Odmiany kukurydzy typu flint mają ziarno okrągłe i charakteryzuje je wyższa zawartość skrobi. Lepiej znoszą wiosenne chłody, szybciej kwitną, ale słabiej oddają wodę. Przeznaczone są na grys, ale również bardzo dobre na kiszonkę. Odmiany o ziarnie typu dent są wrażliwsze na wiosenne chłody, wolniej rosną, ale szybciej oddają wodę, co umożliwia zbiór ziarna kukurydzy o niższej wilgotności. Typ ziarna dent przypomina "koński ząb". Ze względu na fakt że kukurydze są mieszańcami (F1) to najwięcej odmian dostępnych na rynku posiada ziarno typu pośredniego flint-dent.

Kukurydziana susza

Bardzo dobra odporność kukurydzy na suszę spowodowała, że często uprawia się ją na słabych glebach, oraz w rejonach o niskich opadach. Kukurydza ma bardzo niski współczynnik transpiracji, co sprawia, że nawet gdy pobiera mało wody, bardzo dobrze ją wykorzystuje. Niestety, nie wszystkie odmiany dobrze spisują się na glebach lekkich. Przy wyborze zawsze należy zwrócić uwagę, na jakie typy gleb jest zalecana.

Zagrożenia dla upraw

Coraz większa popularność kukurydzy niesie za sobą pojawianie się problemowych szkodników i chorób. Spośród insektów szczególnie groźne są ploniarka zbożowa i omacnica prosowianka. Zwalczanie ploniarki zbożowej nie jest trudne. Zwykle wystarcza zaprawienie nasion mesurolem lub stosowanie insektycydów w fazie 2-3 liści kukurydzy. Znacznie większym problemem jest omacnica prosowianka, która atakuje kukurydzę w fazach uniemożliwiających zabiegi tradycyjnymi opryskiwaczami. Należy pamiętać, że między odmianami kukurydzy wstępują różnice w porażeniu przez omacnicę.

Najgroźniejsze choroby kukurydzy to głownia guzowata oraz fuzarioza kolb. Szczególnie uciążliwa jest ta druga. Grzyb wytwarza mykotoksyny, które są szkodliwe dla ludzi i zwierząt. Przy wyborze odmiany należy zwrócić uwagę na wrażliwość odmiany na fuzariozy. Zabiegi fungicydowe, podobnie jak w przypadku omacnicy, mogą być trudne z uwagi na znaczną wysokość roślin.

Teoretycznie w badaniach mniejsze znaczenie ma plenność. Na naszych polach zazwyczaj panują różne warunki. Dlatego gwarantem sukcesu jest wybór odpowiedniej odmiany.

(mf)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI 26 marca 2015

zdjęcie: Wokandapix/pixabay.com