Kwasica – jak przed nią chronić?

Schorzenie to spowodowane jest obniżeniem się pH treści żwacza do 5,2-5,5 w stanach subklinicznych i do 5,0-5,2 w stanach ostrych. Trzecią odmianą jest kwasica metaboliczna, czyli niefizjologicznie wysoka kwasowość krwi – następstwo kwasicy żwacza.

Przyczyny i konsekwencje


Podstawą kwasicy jest zbyt duży udział w dawce pasz treściwych łatwo fermentujących w żwaczu. Paszami szczególnie kwasicogennymi są śruty zbożowe zawierające duże ilości skrobi.

Kwasica subkliniczna bardzo często prowadzi do zmian ochwatowych, pojawiających się na kończynach po około 2-3 miesiącach od wystąpienia choroby. Wówczas krowy są również bardziej podatne na zatrzymanie łożyska, zaleganie okołoporodowe oraz infekcje. Niestety, stany kwasicy subklinicznej często nie są rozpoznawane przez hodowców.

Obok nadmiaru łatwo fermentującej w żwaczu skrobi do przyczyn kwasicy zaliczyć można także złą strukturę dawki oraz zbyt niski udział pasz włóknistych, takich jak słoma czy siano. Pasze strukturalne powodują zwiększone wydzielanie śliny przez zwierzęta, która stanowi naturalny bufor dla powstających w żwaczu kwasów. Ślina jest niezbędna do formowania kęsów podczas przeżuwania.

Struktura dawki


W przypadku pasz nadmiernie rozdrobionych, o nieprawidłowej strukturze, naturalny odruch przeżuwania zostaje zaburzony, co prowadzi również do zmniejszenia wydzielania śliny. Na rozdrobnienie pasz należy zwracać uwagę nie tylko podczas codziennego przygotowywania karmy dla zwierząt, ale już w momencie zbioru zielonek na kiszonki.

Przyczyną kwasicy może być również sortowanie pasz przez krowy. Zazwyczaj ma ono miejsce w tradycyjnych systemach żywienia, w których nie używa się wozów paszowych. Krowy najczęściej wybierają najsmaczniejsze dla nich łatwo fermentujące pasze treściwe. Niestety, problem ten znany jest również w gospodarstwach posiadających wóz paszowy. Jeżeli występuje, oznacza to, że TMR jest przygotowywany w sposób nieprawidłowy. W takich przypadkach należy przede wszystkim skontrolować stan noży w maszynie oraz sprawdzić czy podawana zwierzętom pasza nie jest zbyt sucha. W nadmiernie przesuszonym TMR krowom jest łatwiej wybierać pasze treściwe. W celu zwiększenia wilgotności do paszowozu należy dolać kilka do kilkunastu procent wody, Spowoduje to lepsze przyklejanie się pasz treściwych do kiszonek, uniemożliwiając tym samym sortowanie TMR.

Objawy a profilaktyka


Do głównych objawów kwasicy należą zmniejszenie apetytu, biegunki, pogorszenie się kondycji zwierzęcia, owrzodzenia kończyn lub ochwat. Istotnym symptomem jest także zmniejszenie poziomu tłuszczu w mleku (spadek poniżej 3,5%).

By skutecznie zapobiegać występowaniu schorzenia warto systematycznie przyzwyczajać zwierzęta do pobierania dużych dawek pasz treściwych w fazie rozdajania, a dawki rozdzielać na kilka odpasów. Bardzo ważny jest także odpowiedni udział pasz strukturalnych, prawidłowe przygotowanie TMR oraz stosowanie substancji buforujących, np. produktów zawierających żywe kultury drożdży czy kwaśny węglan sodu.

(kw)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI 28 maja 2015
zdjęcie: DuncanHull/flickr.com