Międzyplony, czyli sposób na uzupełnienie bazy paszowej

Niska ilość opadów oraz ich nierównomierny rozkład przyczyniły się do słabszych plonów. Szczególnie uciążliwe jest to dla producentów bydła, którzy nie mają obecnie odpowiedniego zaplecza pasz objętościowych. Doskonałym rozwiązaniem, które zapewni ich zwiększenie są międzyplony, czyli rośliny wysiewane między dwoma plonami głównymi.
 

I pokos traw był dość udany, jednak kolejne najczęściej okazywały się bardzo słabe. Plantacje kukurydzy na kiszonkę również nie prezentują się okazale. Szczególnie niekorzystny był upalny i suchy czerwiec. Wtedy właśnie znacznie uwidoczniły się niedobory wody w glebie. Z tego względu wielu producentów bydła poszukuje metod zwiększenia ilości pasz objętościowych.


Potencjalny zasięg suszy w Polsce w uprawach kukurydzy kiszonkarskie wg IUNG [dostęp on-line 6.08.2019 r., http://www.susza.iung.pulawy.pl/mapy/08/Kuk_kisz/ ]
 

Zazwyczaj w międzyplonie wysiewanych jest kilka gatunków roślin. Wynika to m.in. z różnego potencjału plonowania w odmiennych warunkach oraz wzbogacenia mieszanki np. w rośliny motylkowate o wyższej zawartości białka. Mogą być one przyorywane, wypasane, zbierane na zielonkę lub kiszonkę. Wyróżnia się dwa typy międzyplonów: ścierniskowe oraz ozime.
 

Międzyplony ścierniskowe wysiewane są krótko po żniwach i zbierane późną jesienią. Nie kolidują z wysiewem roślin jarych, a w takim międzyplonie zazwyczaj najlepiej wysiać te gatunki, które szybko rosną. Można w nich spotkać m.in. zboża jare, rośliny motylkowate grubo- i drobnonasienne, trawy jednoroczne, słonecznik, grykę, gorczycę czy facelię.
 

Z uwagi na jakość, dobre pobieranie oraz zakiszanie warto polecić mieszanki zbóż jarych z trawami jednorocznymi, seradelą, koniczyną aleksandryjską lub wyką jarą. Zboże jare i trawy zapewnią odpowiednią ilość biomasy oraz cukrów, które są niezbędne w procesie zakiszania. Z kolei rośliny motylkowate zwiększą zawartość białka. Seradela jest rośliną, która znakomicie sobie radzi jesienią. Dobrze znosi czas skracającego się dnia oraz efektywnie wykorzystuje jesienne zasoby wody w podłożu.
 

Międzyplony ozime wysiewa się późnym latem lub wczesną jesienią (od połowy sierpnia do końca września), a zbiór następuje wiosną (od końca kwietnia do połowy maja). Z tego względu można potem wysiewać głównie kukurydzę lub sorgo w delikatnie opóźnionym terminie. Warto wówczas dobierać nieco wcześniejsze odmiany kukurydzy o niższym FAO.
 

W mieszankach na międzyplon ozimy najczęściej można spotkać zboża ozime, trawy jednoroczne, koniczynę inkarnatkę (krwistoczerwoną), wykę kosmatą (ozimą). Zakres gatunków jest bardziej ograniczony niż w przypadku międzyplonu ścierniskowego. Wszystkie wskazane rośliny zapewniają wysokie plony o bardzo dobrej jakości. Taka forma międzyplonu charakteryzuje się pewniejszym plonowaniem, ponieważ najintensywniej rośnie wczesną wiosną, kiedy korzysta z zasobów wody pozimowej.

Międzyplony nie potrzebują specjalistycznej uprawy. Co najwyżej warto pamiętać, że wiele ww. gatunków roślin ma drobne nasiona i wymaga płytkiego siewu. Po żniwach wystarczy gruberowanie, talerzowanie czy podorywka. Siew można wykonać siewnikiem zbożowym lub nawet rozsiewaczem do nawozów. Natomiast po siewie, z uwagi na wsparcie wschodów oraz sprawniejszy zbiór, warto wykonać wałowanie, które wyrówna glebę, poprawi podsiąk oraz wgniecie kamienie.
 

Międzyplony ozime i ścierniskowe są zaliczane do obszarów proekologicznych (EFA), których obowiązek utrzymania dotyczy rolników posiadających więcej niż 15 ha gruntów ornych. Najważniejsze wymagania dla międzyplonu ścierniskowego to wysiew od 1 lipca do 20 sierpnia i utrzymanie go na polu do 15 października lub 8 tygodnia od dnia siewu. W przypadku międzyplonu ozimego – wysiew od 1 lipca do 1 października i pozostawienie na polu do co najmniej 15 lutego.
 

Międzyplony stosuje się nie tylko w celu zwiększenia zasobność bazy paszowej. Działają korzystnie na glebę również dlatego, że dostarczają materię organiczną, zaś okrywa roślinna zapobiega erozji wodnej oraz wietrznej. Ponadto zatrzymują składniki pokarmowe w wierzchniej warstwie gleby.
 

MF