Stosowanie świadomego płodozmianu z roślinami czerpiącymi z zasobów glebowych, ale również poprawiającymi żyzność gleby, umożliwia uzyskanie lub zachowanie wysokiej jakości gleby i sprzyjających warunków stanowiskowych. Doskonałym rozwiązaniem jest wykorzystanie w tym procesie roślin z rodziny bobowatych. Jakie korzyści płyną z ich uprawy?

Rośliny bobowate budują głęboko penetrujące korzenie, dzięki którym mogą intensywnie wpływać na parametry jakościowe gleby. Rozbudowana sieć rozgałęzień rozbija strukturę gleby, poprawiając jej gruzełkowatość oraz formuje wiele nowych kanałów powietrznych, poprawiając stan napowietrzenia gleby, retencję wody i fitomeliorację.

Cenne składniki odżywcze

Rozwinięty system korzeniowy umożliwia również pobieranie substancji odżywczych zalegających w głębszych warstwach, co pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów glebowych. Ponadto wydzieliny korzeniowe roślin bobowatych aktywują uwstecznione zasoby fosforu zalegające w glebie, co umożliwia pobranie tego pierwiastka przez rośliny. Dodatkowo rozkładające się w wierzchniej warstwie gleby resztki pożniwne pozostawiają cenne substancje odżywcze (fosfor, potas, magnez, wapń czy azot), udostępniając je roślinom następczym. 

Wpływ roślin bobowatych na bilans próchnicy

Procesy zachodzące w glebie podczas uprawy roślin bobowatych wpływają nie tylko na kondycję roślin następczych, ale poprawiają również stan życia glebowego. Resztki pożniwne bogate w substancje odżywcze oraz dobry dostęp do powietrza i wody pobudzają aktywność mikrobiologiczną i przyczyniają się do większego rozproszenia makroorganizmów w środowisku.

Zwiększona aktywność mikrobiologiczna przekłada się na żyzność i większą zawartość próchnicy w glebie. Stąd też rośliny bobowate kwalifikowane są jako uprawy wpływające dodatnio na bilans próchnicy. Zasobność w materię organiczną jest również bardzo istotna z punktu widzenia wiązania węgla przez rośliny. Zwiększenie zawartości węgla organicznego w glebie obniża stężenie CO2 w atmosferze.

Rośliny bobowate a ograniczenie patogenów w glebie

Nieoceniony jest wpływ roślin bobowatych na obecność patogenów w środowisku glebowym. Większa aktywność i liczebność korzystnych mikroorganizmów oddziałuje na ograniczenie aktywności i liczebności patogenów w glebie. Ponadto rośliny bobowate nie przenoszą większości chorób płodozmianowych zarówno zbóż, jak i rzepaku, stąd również ograniczają ich obecność w glebie i możliwość infekcji roślin następczych. 

Rośliny bobowate – rentowność produkcji

Rośliny bobowate to nie tylko poprawa jakości gruntów uprawnych, ale również dobra rentowność produkcji. Z perspektywy kilku ostatnich lat rośliny bobowate, takie jak groch, bobik, czy soja, wyróżniały się na rynku stosunkowo wysoką stabilnością cen skupu.

Rośliny bobowate – dopłaty

Uprawiając rośliny bobowate grubonasienne możemy liczyć, oprócz podstawowych płatności, również na przyznanie płatności do roślin strączkowych, która w 2023 roku wynosiła 823,91 zł/ha oraz dopłaty do materiału siewnego. 

Podsumowanie

Rośliny bobowate są istotnym elementem rozwoju zrównoważonych systemów rolniczych, które mogą przyczynić się do zmniejszenia użycia agrochemikaliów i nawozów sztucznych. Wpływają na poprawę zdrowia gleby, zapewniają bioróżnorodność oraz zwiększają możliwości plonotwórcze upraw następczych. Już dziś obserwuje się, że korzyści prośrodowiskowe i ekonomiczne, wynikające z uprawy roślin bobowatych grubonasiennych, przyczyniają się do ich ciągłego wzrostu w Polsce.