Rzepak – jak zapewnić dobre przezimowanie

Na dobre przezimowanie rzepaku ma wpływ wiele czynników. Są to przede wszystkim: odpowiedni termin siewu, nawożenie jesienne nawozami NPK, prawidłowe zwalczanie chwastów i szkodników jesienią oraz ochrona fungicydowa.
 

Podstawą jest oczywiście odpowiednie przygotowanie pola przed zasiewem. Jeśli przedplonem były zboża i na polu została pocięta słoma, należy zastosować azot, np. w postaci mocznika (w dawce 100 kg/ha). Przyspieszy to rozkład słomy, która mogłaby hamować wschody rzepaku, a nawet utrudniać podsiąkanie wody z głębszych warstw gleby do kiełkujących nasion.
 

Efektywne nawożenie

Dawka fosforu i potasu powinna zostać ustalona na podstawie poziomu tych składników w glebie. Nawóz zawierający te pierwiastki najlepiej wprowadzić na głębokość 18 cm – wpłynie to korzystnie na początkowy rozwój roślin. Zapotrzebowanie na fosfor przy plonie 5 t/ha może wynieść około 100 kg na hektar, a na potas 250 kg na ha. Jesienna dawka azotu (aplikowana przed siewem) nie powinna przekraczać 40 kg/ha.
 

Optymalny siew

Kolejnym warunkiem powodzenia w uprawie rzepaku jest odpowiedni termin siewu. Roślina ta jest wrażliwa na opóźniony siew i nadmiernie wysuszoną glebę. W naszym regionie powinno się planować siew między 15 a 25 sierpnia. Jeśli zabieg został opóźniony, należy wybrać jedną z odmian charakteryzujących się szybkim wzrostem jesienią. Warunkiem dobrego przezimowania jest to, by roślina przed zimą miała 10–12 liści, a średnica szyjki korzeniowej osiągnęła powyżej 10 mm.

Za optymalną obsadę jesienną uznaje się 40–50 roślin na m kw. dla odmian mieszańcowych, a 50–60 roślin na m kw. w przypadku odmian populacyjnych. Należy pamiętać, że zbyt gęsty siew prowadzi do konkurowania roślin między sobą i wydłużenia szyjki korzeniowej, co ma negatywny wpływ na przezimowanie.
 

Ochrona i odchwaszczanie

Najkorzystniejszym terminem zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych oraz samosiewów zbóż jest jesień. Brak chwastów oznacza brak konkurencji w dostępie do światła słonecznego, wody i składników pokarmowych, a tym samym lepsze ukorzenienie oraz przezimowanie rzepaku. Zabiegi przeprowadza się zarówno przed siewem, jak i powschodowo.

Ochrona fungicydowa ma zapobiegać chorobom grzybowym, zwłaszcza suchej zgniliźnie kapustnych (Phoma). Preparaty stosowane do zabiegów dodatkowo regulują pokrój rzepaku. Należy pamiętać, że zbyt wyrośnięty przed zimą, zwłaszcza z wysoką szyjką korzeniową, jest wrażliwy na niskie temperatury i może łatwo przemarzać. Na rynku dostępnych jest wiele fungicydów z regulatorem wzrostu, które stymulują rozwój rozgałęzień bocznych. Ich stosowanie najskuteczniejsze jest w fazie 4–6 liści. Zabiegi fungicydowe można łączyć z dokarmianiem dolistnym rzepaku. Dostępne na rynku preparaty zawierają makroelementy, jak fosfor, który stymuluje rozwój młodych korzeni czy potas zagęszczający soki komórkowe, co ma wpływ na mrozoodporność. Siarka i magnez również pozytywnie wpływają na odporność roślin na niekorzystne warunki zimą. Do ważnych mikroelementów z punktu widzenia zimotrwałości i wielkości plonu należy bor.
 

Jesienią młode rośliny rzepaku są narażone na atak szkodników, które mogą podjadać korzenie siewek czy liście. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak zapraw nasiennych przeciw insektycydom (te oparte o skuteczne substancje czynne z grupy neonikotynoidów zostały zakazane przez Komisję Europejską). Do najgroźniejszych szkodników zalicza się: pędraki, rolnice, drutowce, śmietkę kapuścianą (w mijającym sezonie to ona była przyczyną silnych uszkodzeń korzeni na plantacjach, co skutkowało wypadnięciem roślin wiosną), gnatarza rzepakowca, miniarkę kapuściankę oraz tantnisia krzyżowiaczka. Do ich zwalczania najczęściej stosuje się substancje zawierające chloropiryfos oraz pyretroidy.

(wo)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 21 lipca 2016 r.
zdjęcie: Shutterstock.com