Zboża jare w polskim rolnictwie odgrywają bardzo ważną rolę. Uprawia się ich niewiele mniej niż ozimych – co roku rolnicy obsiewają około 3 mln ha. Tylko w ubiegłym roku komisja Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych wpisała do krajowego rejestru 17 nowych odmian.
 

Mają krótszy okres wegetacji, dlatego plonują słabiej od ozimych. Są też wrażliwsze na susze, stąd warto siać je wcześnie, żeby wykorzystywały zapasy wody pozimowej w glebie. Nie zniszczy ich za to mróz, a ze względu na mniejszy potencjał plonowania nawożone są niższymi dawkami nawozów. Ochrona przed chwastami, chorobami i szkodnikami również jest tańsza. Przy zachowaniu odpowiedniego poziomu nawożenia, przy niekoniecznie wysokich, ale regularnych opadach, potrafią odwdzięczyć się plonem tylko nieznacznie niższym od plonu zbóż ozimych.
 

Najpopularniejszym zbożem jarym w naszym kraju jest jęczmień, m.in. z powodu jego wszechstronnego zastosowania. Ma bardzo dobre właściwości paszowe, jest również wykorzystywany w browarnictwie (odmiany o niższej zawartości białka). Jęczmień ma najniższe zapotrzebowanie na wodę ze wszystkich zbóż jarych, jednak jest wrażliwy na zakwaszenie gleby, dlatego nie zawsze dobrze radzi sobie na słabych stanowiskach. Nowe odmiany jęczmienia jarego, które warto polecić szczególnie hodowcom, to:
 

• Melius – odmiana pastewna o bardzo wysokim potencjale plonowania we wszystkich regionach Polski. Rośliny średniej wysokości, sztywne źdźbło i sprężyste dokłosie. Wysoka odporność na wyleganie i obłamywanie dokłosia w sytuacji przedłużających się żniw. Bardzo dobra odporność na choroby, w szczególności na mączniaka prawdziwego oraz rynchosporiozę. Piękne i grube ziarno o bardzo wysokiej MTZ (około 55 g). Niska norma wysiewu 130-150 kg/ha ze względu na silną krzewistość. Polecany na średnie stanowiska glebowe.
 

• KWS Nokia – odmiana uniwersalna, rekomendowana na pasze oraz na cele browarne. Bardzo wysokie plonowanie w technologii intensywnej. Średnia wysokość roślin, bardzo dobra odporność na wyleganie. Dobra odporność na choroby, w szczególności na mączniaka prawdziwego. Ziarno dorodne, o wysokiej MTZ. Zalecana norma wysiewu to 120-140 kg/ha. Stanowiska glebowe średnie i dobre.
 

Drugim zbożem jarym pod względem wielkości obszaru upraw w Polsce jest owies, zazwyczaj użytkowany paszowo. Jego popularność wynika z tolerancji na bardzo słabe gleby, choć trzeba pamiętać, że ma wysokie wymagania wodne. Szczególnie pożądane są odmiany o niskiej zawartości łuski i wysokiej zawartości tłuszczu, co podnosi energię w paszy. Owies jest fitosanitarny, nie przenosi popularnych chorób zbożowych. Warta wspomnienia odmiana owsa to Paskal, który w ciągu kilkuletnich badań osiągał plon powyżej 100 proc. wzorca. Ma najlepszą tolerancję na zakwaszenie gleby ze wszystkich dostępnych odmian. Bardzo wczesne wiechowanie i dojrzewanie pozwala roślinom uniknąć niedoborów wody w późnych fazach rozwojowych. Ponadto charakteryzują go: niski udział łuski w ziarnie, bardzo wysoka zawartość tłuszczu oraz bardzo wysoka odporność na choroby, w szczególności na rdzę źdźbłową oraz mączniaka prawdziwego. Jest to odmiana polecana na gleby słabe i średnie. Zalecana norma wysiewu wynosi 180-220 kg/ha.
 

(mf)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 5 stycznia 2017 r.

zdjęcie: Archiwum własne