W ostatnich latach w Polsce powierzchnia zasiewów zbóż jarych (nie uwzględniając kukurydzy ziarnowej) spada. Potrafiła ona przekraczać powierzchnię 3 mln ha, a w ostatnim czasie plasuje się nieznacznie poniżej 2 mln ha. Mimo to niezmiennie bardzo popularnym zbożem jarym w naszym kraju jest jęczmień. Wynika to z kilku czynników.
 

Jęczmień jary – charakterystyka

Spośród zbóż jarych, jęczmień jest jednym z najlepszych gatunków zbóż. Dysponuje niskim współczynnikiem transpiracji w porównaniu z innymi zbożami jarymi. Decyduje o tym niski pokrój rośliny, słabsze ulistnienie oraz intensywne ości na kłosach, skutecznie chroniące rośliny przed silnym nasłonecznieniem.

Przypomnijmy, rośliny o niskim współczynniku transpiracji pobierają mniejszą ilość wody na wytworzenie określonej ilości suchej masy, co definiuje ich uprawę przy okresowych niedoborach wody. Mimo to jęczmień zalecany jest do uprawy na glebach średnich, zaś niezalecany do uprawy na glebach najsłabszych ze względu na słabszy system korzeniowy oraz dużą wrażliwość na zakwaszenie gleby.
 

Plon i jakość

Zazwyczaj jęczmień jary plonuje lepiej niż pozostałe zboża jare. Do tego cechuje się również bardzo dobrymi parametrami, w tym przede wszystkim wysoką zawartością białka przy niższej ilości włókna. I to na te dwa czynniki należy zwracać największą uwagę przy wyborze konkretnej odmiany.
 

Wrażliwość jęczmienia na choroby

Jęczmień jary w porównaniu z pozostałymi zbożami cechuje się odmienną wrażliwością na choroby. Najczęściej atakowany jest przez chorobę dotyczącą tylko tego gatunku – plamistość siatkową jęczmienia. Z pozostałych chorób wymienić można m.in. rynchosporiozę, a także choroby znane dla innych gatunków zbóż, jak mączniak prawdziwy czy rdzę.

Przy doborze odmiany warto zwrócić uwagę na wrażliwość na najgroźniejsze choroby. Nakład w uprawie zbóż jarych jest zazwyczaj mniejszy i ogranicza się najczęściej do jednego zabiegu ochrony przed chorobami.

Odporność na wyleganie

Jęczmień jary cechuje się krótkim, lecz cienkim źdźbłem, co może sprzyjać wyleganiu. Przyczynia się do tego duża krzewistość, która wpływa na tworzenie się cienkich źdźbeł. Warto tu również dodać, że wyleganie tego gatunku może wyglądać inaczej niż w innych zbożach. Pozostałe zboża mają większą wrażliwość na pękanie źdźbła u samej podstawy, co sprzyja wyleganiu całych roślin. W przypadku jęczmienia również ono występuje, jednak częściej dochodzi do obłamywania pewnej części rośliny, a konkretnie – dokłosia.

Spowodowane jest to długim i cienkim dokłosiem, które musi udźwignąć kłos. Obłamywanie dokłosia występuje najczęściej podczas przemiennie występujących okresów wilgotnych i suchych tuż przed zbiorem. Wilgotny kłos silnie obciąża dokłosie, a okresy uwilgotnienia i wysuszania dokłosia skutecznie obniżają jego sprężystość. Dlatego najczęściej do obłamywania dokłosia dochodzi podczas kapryśnej pogody tuż przed oraz w trakcie żniw.
 

Jęczmień jary w doświadczeniach

Na naszych poletkach pokazowych prowadzonych w Golubiu-Dobrzyniu uprawiamy m.in. właśnie jęczmień jary. Sprawdzamy jego plonowanie oraz inne cechy. Naszą uwagę w ostatnich badaniach przykuła odmiana SY Stanza. To odmiana bardzo dobrze dostosowana do różnych warunków glebowo-klimatycznych, co udowadnia bardzo wysokim potencjałem plonowania. W naszych badaniach plonowała na poziomie 105% wzorca (wzorzec – średnia wszystkich badanych odmian), a jej potencjał został również dostrzeżony w COBORU, gdzie w 2020 oraz 2021 roku plonowała na poziomie 104% wzorca.

Wysokie plonowanie podczas kilku lat badań dowodzi również o jej stabilności. Ważnym czynnikiem jest też wysoka zawartość białka w ziarnie, co przekłada się na bardzo wysoki plon białka z ha. Cechuje się także bardzo dobrą odpornością na choroby, szczególnie wysoką wobec mączniaka prawdziwego, rynchosporiozy oraz plamistości siatkowej.  Odporność na wyleganie i obłamywanie dokłosia jest wysoka, co również dostrzeżono w naszych doświadczeniach.

Klika zdjęć odmiany SY Stanza na różnym etapie wzrostu:
6.06.2022 r.

15.06.2022 r.

  30.06.2022 r.



7.07.2022 r.