Właściwy dobór odmian soi

Soja to roślina ciepłolubna, której okres wegetacji uzależniony jest od ilości dni z właściwymi temperaturami dla jej uprawy. Wiosenne przymrozki i późno nagrzewająca się gleba, ograniczają wczesny wysiew nasion tej rośliny, przez co okres wegetacji zdecydowanie się skraca. Dobór odmiany właściwej dla danego regionu jest kluczowym elementem powodzenia uprawy tej rośliny.

 

Na polskim rynku istnieje obecnie już duża ilość odmian, i dobrze, bo jeszcze kilka lat temu (2015 r.) w KR zarejestrowanych było ich tylko 5. Tegoroczne badania (2022 r.) w COBORU pokazują liczną grupę odmian soi (45) badanych w ramach PDO. Soja charakteryzuje się szerokim zakresem wczesności, w związku z tym należy wybierać odmiany, które będą dobrze dopasowane do danego rejonu uprawy, w którym znajduje się gospodarstwo.

 

Warunki pogodowe podczas zbioru jesienią są trudne do przewidzenia, zwłaszcza w trakcie wybierania odmiany do siewu. Dlatego ważnym elementem jest kwestia bezpieczeństwa zbioru w korzystnych warunkach. Zazwyczaj we wrześniu i pierwszej połowie października trafia się okno pogodowe sprzyjające zbiorom soi. Istotne jest więc, aby w tym okresie mieć na polu odmianę, która osiągnęła dojrzałość, tzn. zrzuciła liście i ma dojrzałe nasiona, co pozwoli wykorzystać sprzyjające warunki pogodowe.

Zazwyczaj w drugiej połowie października i w listopadzie pogoda do zbioru soi jest niesprzyjająca. Utrzymujące się długo mgły i rosa podwyższają wilgotność nasion. W związku z powyższym rolnik powinien decydować się na odmiany o takiej wczesności, na jaką pozwala jego rejon uprawy.

 

Odpowiednie dopasowanie do regionu

Od tego roku COBORU stosuje 9-stopniową skalę, dotyczącą uszczegóławiania wczesności odmian. W związku z tym możliwe jest dość precyzyjne określenie, czy dana odmiana będzie dobrze dopasowana do danego regionu. Przykładowo, Magnolia PZO to odmiana, która dobrze plonuje w rejonie Polski północnej (PN), a jej okres wczesności jest dobrze dopasowany do tego regionu. Natomiast RGT Sigma, będąca nieco późniejszą odmianą, lepiej plonuje w Polsce centralnej (CN) i południowej (PD).

Oprócz powyższych odmian, istnieje jeszcze duża grupa odmian, które można w Polsce uprawiać z powodzeniem. Inaczej sprawa wygląda w przypadku odmian późnych i bardzo późnych, należy dobrze przemyśleć wybór takich odmian, ponieważ – jak pokazują badania – odmiany z tej grupy charakteryzują się dużą zmiennością w plonowaniu w regionach.

 

Obecnie zagrożenie ze strony chorób w soi nie jest wysokie. Jednak w miarę upływu czasu i zwiększaniu areału uprawy tej rośliny w Polsce, może okazać się, że odmiany z podwyższoną odpornością na choroby, będą wykazywały się najwyższym i najwierniejszym plonowaniem.

 

Jakość ziarna

Większość obecnej produkcji polowej sprzedawana jest przez rolników na cele paszowe, w związku z tym nie ma dużych wymagań co do parametrów jakościowych nasion, oprócz tego, aby było czyste, suche i o swoistym zapachu. Należy się jednak spodziewać, że w najbliższych kilku latach wymagania będą rosły. Wówczas trzeba będzie zwracać także uwagę na odmiany, które będą miały wyższy poziom białka i oleju. W przypadku odmian do produkcji na cele spożywcze pod uwagę brana będzie barwa znaczka.

 

Bez względu na wybór odmiany, podczas jej uprawy należy kierować się zdrowym rozsądkiem, a jednym z najważniejszych elementów jest termin siewu. Gleba powinna być wilgotna, ale także dobrze ogrzana – właściwa temperatura to ok. 10-12 st. C. Dobrze wykonany siew, we właściwych warunkach, wpływa na dobre, równomierne wschody i wigor roślin, a to już duży krok do osiągnięcia wysokich plonów.