Wypas czas zacząć

W maju rozpocznie się sezon wypasu pastwiskowego, który potrwa do połowy października. Swobodne przebywanie na świeżym powietrzu i żywienie zielonką znacząco poprawia kondycję krów.

Warunkiem efektywnego wykorzystania pastwisk jest przede wszystkim dostosowanie obsady do ich zasobności i jakości. Na dobrej jakości użytkach zielonych na hektar może przypadać obsada w liczbie 3 SD (sztuki duże, zwierzę o masie ciała ok. 500 kg). Natomiast jeśli stanowiska są gorszej jakości, wielkość obsady spada do 1-1,5 SD.


Najlepsza różnorodność


Ważny jest również skład runi. Największą jej część, 60-70 proc., powinny stanowić trawy. Różnorodność jest tu bardziej wskazana niż monokultura, zalecane gatunki to: życica trwała, wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa, mietlica olbrzymia i kostrzewa czerwona. Kolejną częścią składową są rośliny motylkowate, jak koniczyna biała, które powinny stanowić 20-30 proc. runi. Im większy ich udział na pastwisku, tym lepszych wydajności dziennych mleka można się spodziewać. Niewielki udział (ok. 5 proc.) powinny stanowić również zioła, nie tylko poprawiające smakowitość zielonki pastwiskowej, ale też mające właściwości prozdrowotne.

Zasady wypasu


Wypas zaczynamy, kiedy ruń pastwiskowa osiąga wysokość ok. 10-12 cm. Kolejne przeprowadzamy po odrośnięciu runi na wysokość od 15 do 20-22 cm. Najłatwiejszym i najbardziej ekonomicznym sposobem wypasu jest wypas kwaterowy. Polega on na podzieleniu dostępnego pastwiska na kilka lub kilkanaście kwater. Liczba i wielkość tych kwater uzależnione są od: czasu potrzebnego na odrośnięcie runi (do 5 tygodni); czasu, w jakim kwatera będzie wypasana (2-5 dni) oraz od wielkości stada na nich umieszczonego. Usytuowanie pastwisk blisko obory znacznie upraszcza przeganianie bydła oraz ułatwia dozór hodowcy nad stadem.
W maju i czerwcu zielonka pastwiskowa ma najwyższą jakość. W kolejnych miesiącach zmniejsza się w niej zawartość białka, a ruń potrzebuje coraz dłuższego czasu, aby odrosnąć. Po wypasieniu każdej kwatery należy pamiętać o tym, żeby wykosić tzw. niedojady. Ich pozostawienie spowoduje wolniejszy wzrost runi, nierównomierną jej wysokość, a także pogorszy wydajność pastwiska, ponieważ zielonka stanie się mniej apetyczna i zmniejszy się jej ilość. Warto również wprowadzić, o ile istnieje taka możliwość, użytkowanie pastwiskowo-kośne, w którym po 1-3 latach wypasania przechodzi się na użytkowanie kośne przez taki sam czas.

Wyższa wydajność mleczna


Wypas pastwiskowy przy użytkowaniu krów o niskich i średnich wydajnościach jest ekonomicznym rozwiązaniem. Żywienie na bardzo dobrych pastwiskach pozwala na osiągnięcie wydajności nawet do 20 litrów mleka dziennie.

Wydajność podnosi dodatek niskobiałkowych pasz energetycznych lub pasz pełnoporcjowych, dostosowanych do tego okresu żywienia. Aby odpowiednio zbilansować dawkę pokarmową, potrzebny jest dodatek 2-3 kg paszy treściwej plus 1 kg tejże paszy na każde 3 litry dziennej wydajności przekraczającej 20 l mleka. W miarę trwania okresu wypasu i zmniejszania się wartości odżywczej zielonki pastwiskowej dawkę paszy treściwej należy zwiększyć, jednak nie powinna ona przekraczać 6 kg/krowę/dobę. Krowy korzystające z wypasu pastwiskowego mają znacząco wyższą zdrowotność w porównaniu z tymi przebywającymi w oborze przez cały rok. Dostęp do światła słonecznego pozwala na większe syntezowanie witaminy D3 w organizmie, potrzebnej do prawidłowego przebiegu mineralizacji kości, a także przebiegu laktacji. Duża zawartość witaminy E oraz beta-karotenu w zielonce pozytywnie wpływa na rozród i wydajność mleczną. Zapewnienie zwierzętom ruchu poprawia ich kondycję, zmniejsza też ryzyko brakowania z powodu wad postawy, takich jak krzywizny. Wypas pastwiskowy jest bardzo dobrą i tanią metodą żywienia młodzieży hodowlanej, jałówek czy krów matek w hodowli bydła mięsnego. Zwierzęta takie nie mają zbyt dużych wymagań, dlatego zielonka pastwiskowa jest dla nich idealną paszą. W przypadku jałówek zapobiega też ich nadmiernemu otłuszczaniu, które sprawia dużo problemów przy wycieleniach i w późniejszej laktacji.

Ważne woda i magnez


Zwierzętom należy zapewnić stały dostęp do wody. Krowa musi wypić nawet 80-100 l wody dziennie, aby jej laktacja przebiegała bez zakłóceń. Niedostateczna ilość wody bądź jej czasowe niedobory skutkują obniżeniem wydajności nawet o 3 litry mleka dziennie.

W okresie rozpoczęcia wypasu pastwiskowego można spotkać się z przypadkami tężyczki pastwiskowej. Choroba ta jest spowodowana obniżeniem poziomu magnezu we krwi. Objawia się spadkiem apetytu, nietypowym zachowaniem, w ostrzejszej formie silnymi skurczami mięśni i leżeniem na boku. Przyczyną jej wystąpienia jest skarmianie pasz ubogich w magnez, czyli młodych świeżych zielonek. Wystąpieniu tężyczki pastwiskowej zapobiega stopniowe przyzwyczajanie krów do nowej paszy. W pierwszych dniach powinny one korzystać z pastwiska przez ok 1,5 godziny, następnie czas przebywania na pastwisku stopniowo się wydłuża, aż osiągnie on swój maksymalny wymiar.

(aw)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI, CRY 21 kwietnia 2016
zdjęcie: Fotolia.com