Jak wykorzystać czas między zbiorem rośliny uprawnej a wysiewem rośliny następczej? Odpowiedzią jest zestaw upraw pożniwnych, które mają uzasadnienie nie tylko w poprawie wysokości plonu uzyskiwanego w całym ogniwie zmianowania.
 

Przede wszystkim zabiegi pożniwne służą ochronie zasobów wody gruntowej. Ma to szczególne znaczenie, kiedy po zbiorze na odsłoniętym ściernisku pojawia się duża ilość samosiewów roślin uprawianych w przedplonach oraz chwastów. Pozostawione na dłużej, nawet na glebach lżejszych, utrudniają wykonanie orki.
 

Poprawa wschodów i początkowego wzrostu roślin

Nadmiernie przesuszona gleba traci swoją strukturę. Wysiew w przesuszoną, źle doprawioną glebę uniemożliwia właściwe ustawienie głębokości aparatów wysiewających. Zbyt głęboko umieszczone nasiona słabo wschodzą, a zapóźnione we wzroście rośliny w dużej mierze przenoszą krzewienie na okres wiosenny, kiedy jest ono po prostu mniej produktywne. Posiane zbyt płytko lub pozostawione na wierzchu nasiona ze względu na zbrylenia gleby nie wschodzą lub dają nierówne wschody.
 

Lepsze odżywienie roślin

Przede wszystkim dokładniejsze rozdrobnienie resztek pożniwnych i umieszczenie ich w większej części profilu glebowego ułatwia mineralizację materii organicznej, a tym samym stwarza korzystniejsze warunki dla wzrostu i rozwoju roślin.
 

Zwalczanie chwastów i zapobieganie powstawaniu odporności

Poruszenie wierzchniej warstwy gleby zachęca rośliny do wschodów. Część z nich wschodzi pobudzona błyskiem świetlnym, jaki otrzymały podczas zabiegu uprawowego. Chwasty niszczone kolejnymi zabiegami, na przykład bronowaniem zniszczonego wcześniej ścierniska, obniżają ogólny bank nasion zdolnych do wschodów. W konsekwencji strategia wielokrotnych uprawek to większa skuteczność chwastobójcza w kolejnych sezonach uprawy i mniejsze ryzyko powstania kompensacji i odporności roślin niepożądanych.
 

Ochrona przed chorobami i szkodnikami

Okres, w którym ściernisko pozostaje na polu to czas na wykonanie czynności fitosanitarnych. Przeprowadzenie zabiegów pożniwnych skutkuje również przykryciem resztek pożniwnych, które są źródłem patogenów chorobotwórczych. Zniszczenie chwastów i samosiewów wpływa na obniżenie populacji szkodników, które tracą źródło pokarmu. To również mniej samosiewów rzepaku w rzepaku uprawianym w przyszłości na polu, a więc wyższy plon i mniejsze prawdopodobieństwo zasiedlenia plantacji przez kiłę kapustnych.
 

Ekonomia

Pomimo tego, że zabiegi pożniwne generują pewne koszty, to w krótszej lub dłuższej perspektywie zawsze okazuje się, że są to zabiegi opłacalne i pozwalające na stosowanie ogólnie tańszej technologii.
 

(mt)

Materiał pochodzi z "Magazynu Najbliżej Rolnika" nr 1 (1) 2017

zdjęcie: United Soybean Board/Flickr.com