Maj, łąki i pastwiska pokryły się świeżą, zieloną trawą. To początek sezonu pastwiskowego. Wypas to same korzyści, ale i zwierzęta, i pastwisko należy prawidłowo przygotować. W jaki sposób?
 

Wypas pastwiskowy poprawia zdrowotność zwierząt – swobodne poruszanie się wzmacnia układ mięśniowo-szkieletowy, znacznie polepsza się również stan racic krów. Zgodny z porami roku cykl świetlny oraz naturalnie zawarte w trawach witaminy i β-karoten poprawiają kondycję bydła, zmniejszają liczbę komórek somatycznych w mleku oraz regulują cykl rujowy. Krowy przebywające na pastwiskach skuteczniej się zacielają.
 

Oszczędność i zysk

Kolejną zaletą stosowania wypasu jest fakt, że pastwisko jest najtańszym dostępnym źródłem paszy dla przeżuwaczy. Biorąc pod uwagę klimat naszego kraju, na łąkach nizinnych można wypasać zwierzęta od maja do października, czyli aż pół roku. Wykorzystanie zielonki pastwiskowej pozwala znacząco obniżyć koszt produkcji mleka, a co za tym idzie, zwiększyć zysk z każdego sprzedanego litra. Krowa żywiona na pastwisku może dać ok. 15 litrów mleka, a po uzupełnieniu dawki paszami treściwymi nawet więcej.
 

Stosowanie wypasu pozwala na wykorzystanie terenów, które nie mogą być użytkowane pod uprawy z powodu np. dużego nachylenia stoku, zadrzewienia czy bliskości rzeki. Drzewa dające cień czy ciek wodny są w tym wypadku jedynie zaletą, szczególnie latem, przy wysokich temperaturach.
 

Także przy ograniczonym areale pastwisk przeznaczenie ich dla jałówek pozwala na zaoszczędzenie dużej ilości pasz objętościowych. Ponadto jałówki mniej się otłuszczają i są w lepszej kondycji, co dobrze rokuje, jeśli chodzi o ich dalsze użytkowanie jako krów mlecznych. Można również pierwszy odrost trawy zebrać na kiszonkę, a dopiero potem organizować wypas, co jeszcze bardziej zwiększy efektywność wykorzystania użytków zielonych.

W hodowli bydła mięsnego żywienie pastwiskowe krów matek jest najtańszym rozwiązaniem. Pobierana przez nie zielonka wystarcza na pokrycie dziennych potrzeb żywieniowych. Cielęta z nimi przebywające, dzięki naturalnej witaminie D₃, lepiej przyrastają i mają mocniejsze kości. Warto jedynie dokarmiać je paszami treściwymi o dużej dawce energii, żeby zwiększyć przyrosty dobowe. Dzięki wykorzystaniu naturalnego cyklu świetlnego można też łatwiej wyrównać stado pod względem sezonowości wycieleń.

Kiedy zacząć wypas

Wszystko zależy od terminu startu wegetacji. Pierwsze wypasy można przeprowadzić, kiedy trawa osiągnie wysokość ok. 10– 12 cm, optymalną wysokością jest jednak 15–18 cm. W pierwszych miesiącach, kiedy plon zielonki jest duży, na 1 ha mogą przypadać nawet 4 SD, jednak pod koniec wegetacji wydajność 1 ha spada nawet do 1,5 SD. Można to jednak połączyć ze zbieraniem pierwszego i ewentualnie drugiego pokosu z części użytków zielonych na kiszonkę, a wprowadzić zwierzęta na koszone wcześniej łąki dopiero w drugiej połowie sezonu.
 

Rodzaje wypasu

Wyróżnia się trzy rodzaje wypasu: wolny, kwaterowy i uwięziowy. Wypas wolny, zwany również ciągłym, polega na przeznaczeniu na wypas stada całego pastwiska. Skutkiem jest jednak zwiększenie ekstensywności użytkowania, brak możliwości wykonania zabiegów uprawowych w trakcie sezonu oraz mniejsza wydajność pastwiska ze względu na niedojady. Ten system stosowany jest najczęściej przy hodowli bydła mięsnego, na bardzo dużych obszarach pastwiskowych oraz na słabszych jakościowo glebach, o mniejszym potencjale produkcyjnym. Wypas uwięziowy z kolei stosowany na dobrej jakości pastwiskach, przy niewielkim stadzie, pozwala bardzo intensywnie wykorzystać stanowisko. Polega na wydzieleniu zwierzętom konkretnej powierzchni za pomocą palikowania, dlatego przy większej liczbie sztuk staje się zbyt kłopotliwy. System kwaterowy natomiast, najczęściej stosowany, pozwala na połączenie intensywnego wypasu ze swobodą poruszania się zwierząt w obrębie kwatery. W takim przypadku pastwisko dzieli się na odpowiedniej wielkości części, powalające na wyżywienie stada przez określony czas (zwykle ok. 3 dni). Liczba kwater zależna jest od tempa przyrastania runi. Po przejściu zwierząt na kolejną kwaterę można wykonać zabiegi agrotechniczne na już wykorzystanej części użytku.
 

(aw)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 11 maja 2017 r.

zdjęcie: Fotolia.com