Mocznik i białko w mleku

Wskaźnikiem prawidłowo zbilansowanej dawki pokarmowej dla krów mlecznych jest zawartość białka i mocznika w mleku. Monitorowanie ich poziomu umożliwia szybką korektę błędów żywieniowych.

Układając dawkę należy znać wartość pokarmową pasz stosowanych w żywieniu. Między wynikami analiz laboratoryjnych a wartościami przyjętych norm zdarzają się bowiem duże rozbieżności.

Do przeprowadzenia analizy dawki przydatne są informacje o jakości i składzie mleka, które hodowca otrzymuje z mleczarni. Szczególnie ważny jest poziom mocznika i białka w mleku. To właśnie one są wskaźnikiem prawidłowo zbilansowanej dawki pod względem zawartości białka i energii. Prawidłowa zawartość mocznika w mleku to 150-300 mg/l, a białka w mleku krów czarno-białych – 3,2-3,6%.

Białko a energia


Ilość białka w mleku uwarunkowana jest głównie przez genetykę. Jego zwiększony poziom może świadczyć o zbyt dużej zawartości energii w zadawanej paszy. Obniżony jest natomiast efektem niedoboru energii w dawce pokarmowej. – Zawartość białka nie powinna wykazywać większej różnicy niż 0,3-0,4% w dół na początku laktacji i tyle samo w górę na końcu laktacji – mówi Jarosław Iwaniuk, ekspert żywieniowy z firmy Ewrol. – Zwiększona zawartość białka w końcówce laktacji świadczy o znacznej nadwyżce energii, która w konsekwencji może doprowadzić do otłuszczenia krów. Natomiast zmniejszona jego zawartość na początku laktacji wskazuje na zbyt małe pobranie energii, czego przyczyną może być niska jakość pasz objętościowych lub błędy popełnione w okresie zasuszenia – wyjaśnia.

Mocznik – kiedy szkodzi?


Utrzymujący się na poziomie powyżej 300 mg/l mocznik świadczy o zbyt dużej zawartości białka w dawce w stosunku do dostępnej energii. Nadmierna ilość białka w paszy prowadzi do wzrostu koncentracji amoniaku w żwaczu i zmiany pH jego treści. Powoduje to obniżenie wydajności mlecznej. Wysoki poziom mocznika w mleku może skutkować zaburzeniami w rozrodzie (ciche ruje, poronienia), uszkodzeniem wątroby i wzrostem ilości komórek somatycznych w mleku. – Podwyższony poziom mocznika najczęściej występuje wczesną wiosną podczas skarmiania młodej zielonki z traw – zauważa Jarosław Iwaniuk. – Wówczas pasza szczególnie bogata jest w białko szybko rozkładane w żwaczu. Poziom mocznika rośnie także przy dużym udziale w dawce pokarmowej sianokiszonek z traw i roślin motylkowych, m.in. koniczyny i lucerny. By poprawić bilans energetyczno-białkowy dawki należy podać zwierzętom pasze energetyczne: kiszonkę z kukurydzy, suszone i prasowane wysłodki buraczane, suche i kiszone ziarno kukurydzy, melasę, glicerynę.

Obniżony poziom mocznika pojawia się zwykle w okresie żywienia zimowego, gdy gospodarstwo dysponuje paszami energetycznymi, takimi jak kiszonka z kukurydzy, wysłodki suszone, buraki pastewne, śruty zbożowe. Często wówczas w żywieniu brakuje pasz wysokobiałkowych: sianokiszonek z traw i roślin motylkowych. Obniżony poziom mocznika w mleku – poniżej 150 mg/l – oznacza, że w dawce brakuje łatwo dostępnego w żwaczu białka w stosunku do dostarczonej energii.

Niski poziom mocznika w mleku niesie za sobą bezpośrednie konsekwencje także dla hodowcy. Nie pozwala bowiem na pełne wykorzystanie możliwości genetycznych krów i tym samym zmniejsza przychody z produkcji mleka.

Przy analizowaniu poziomu mocznika w mleku należy również brać pod uwagę poziom białka. Istnieje ścisła współzależność między tymi parametrami i bilansem energetyczno-białkowym dawki pokarmowej.


 

Zawartość białka w mleku

Zawartość mocznika w mleku (mg/litr mleka)

Poniżej 150 mg/l

150-300 mg/l

Powyżej 300 mg/l

>3,6%

niedobór białka i nadmiar energii

nadmiar energii

nadmiar białka i energii

3,2-3,6%

niedobór białka i nieznaczna nadwyżka energii

zbilansowany poziom białka i energii

nadmiar białka i nieznaczny niedobór energii

<3,2%

niedobór białka i energii

niedobór energii

nadmiar białka i niedobór energii


Zależności między zawartością białka i mocznika w mleku a stopniem pokrycia potrzeb krowy na białko i energię

(pc)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI 19 lutego 2015
zdjęcie: Didgeman/pixabay.com