Po gwałtownym spadku temperatur na przełomie roku uprawy ozimych są w nie najlepszym stanie. Sytuacja może się jeszcze pogorszyć. Co posiać, jeśli konieczne okaże się zaoranie plantacji?

Długa, sucha jesień, a następnie duży spadek temperatur, w dodatku w wielu rejonach kraju bez okrywy śnieżnej, nie napawają plantatorów optymizmem. Na wymarznięcie najbardziej narażone są zasiewy jęczmienia ozimego, rzepaku ozimego i pszenicy o niższej zimotrwałości.

O tym czy rośliny przezimują, czy też nie, decyduje wiele czynników. Oprócz predyspozycji gatunkowych i odmianowych, znaczenie ma również faza rozwojowa, w jakiej rośliny weszły w zimowanie, poziom nawożenia, ilość okrywy śnieżnej. Szanse na przezimowanie znacznie spadają, gdy rośliny są zbyt małe lub zbyt wyrośnięte. Optymalny pokrój rzepaku przed zimą to 8-10 liści i szyjka korzeniowa o średnicy około 1 cm, zboża natomiast powinny rozpocząć krzewienie. Nie bez znaczenia jest zastosowane nawożenie, szczególnie takimi składnikami, jak fosfor i potas, dzięki którym rośliny zagęszczają sok komórkowy – zwiększona gęstość zapewnia wolniejsze i słabsze przemarzanie.

Likwidacja upraw

Jeśli nastąpi konieczność likwidacji i przesiania upraw, rolnik powinien wziąć pod uwagę kilka czynników. Pierwszym z nich są oczywiście potrzeby i możliwości gospodarstwa. Ważne jest też czy i jakimi środkami jesienią chronił plantację przed chwastami. Jeżeli takich zabiegów nie wykonywał, nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawy wszystkich grup roślin. Natomiast jeśli takie zabiegi zostały wykonane, trzeba dobrać odpowiednie gatunki roślin do przesiewu. Nie po każdym herbicydzie możliwa jest uprawa wszystkich roślin.

Co siać po rzepaku

Plantatorzy w większości wypadków odchwaszczają uprawy rzepaku jesienią. W tym terminie zwalczana jest większość chwastów dwuliściennych i chwasty jednoliścienne. Po zastosowaniu graminicydów (tj. herbicydów zwalczających rośliny jednoliścienne, m.in. samosiewy zbóż) można uprawiać wszystkie gatunki roślin.

Większym problemem są po­zostałości herbicydów do zwalczania chwastów dwuliściennych. Po użyciu środków zawierających metazachlor (np. Metazanex 500 SC, Butisan 400 SC, Rapsan 500 SC) i po wykonaniu orki na głębokość około 15 cm można uprawiać kukurydzę, rzepak jary, ziemniak, zboża jare. Natomiast po oprysku chlomazonem (np. Command 480 EC, Kilof 480 EC), po wykonaniu orki na głębokość ok. 10 cm można zasiać zboża jare (oprócz jęczmienia!), kukurydzę, ziemniaki, większość roślin bobowatych.

Innym popularnym herbicydem stosowanym w uprawie rzepa­ku jest Galera 334 SL (chlopyralid + pikloram), po którym (bez konieczności orki) można siać kukurydzę, zboża jare, rzepak jary. Rolnicy, którzy zwalczali chwasty środkiem Navigator 360 SL (aminopyralid + chlopyralid + pikloram), po wykonaniu orki na głębokość około 10 cm mogą przesiać pole kukurydzą, zbożami jarymi, gorczycą czy rzepakiem jarym. Ostrożność należy zachować przy przesiewie pól, na których użyto herbicydu Kerb 50 WP (propyzamid), po którym nie należy uprawiać zbóż i traw.

Co po zaoraniu zbóż?

Rolnicy, którzy jesienią odchwaszczali zboża ozime środkami zawierającymi diflufenikan (np. Legato 500 SC) powinni pamiętać, że należy wykonać orkę na głębokość około 20 cm – wówczas możliwa jest uprawa większości roślin, z wyjątkiem owsa, roślin kapustnych, buraka, grochu i motylkowatych. Gdy jesienny oprysk wykonany został chlorosulfuronem (np. Glean 75 WG), najmniejsze ryzyko występuje w przypadku uprawy zbóż jarych po wykonaniu głębokiej orki. Jeśli chwasty były niszczone chlorotoluronem (Lentipur Flo 500 SC), można uprawiać jęczmień i pszenicę jarą oraz kukurydzę, natomiast jeśli był to izoproturon (Protugan 500 SC), nie należy uprawiać buraka i trzeba zachować ostrożność przy wyborze rzepaku jarego.
Przy doborze gatunków do wiosennego przesiewu plantacji roślin ozimych, które wymarzły (jeśli były stosowane jesienią herbicydy) plantator powinien kierować się etykietą użytych środków i sprawdzić, jakie gatunki może zasiać po nich wiosną. Zestawienie następstwa roślin po zaoraniu ozimin można również znaleźć na stronie internetowej Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu: www.ior.poznan.pl w zakładce „Doradztwo”.

(am)
 

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI 18 lutego 2016