Za nami kolejny sezon uprawy kukurydzy na ziarno. Można ocenić go jako dobry. Pomimo, iż plonowanie było niższe niż w sezonie 2020, który pod tym kątem był jednym z lepszych w historii, wysoka cena w skupie zdecydowała o bardzo dobrej opłacalności, co z pewnością zachęca plantatorów do dalszej uprawy tej rośliny.
 

Światowy rekord plonowania kukurydzy należy do Davida Hula, który w stanie Wirginia (USA) uzyskał 36,47 t ziarna z ha plantacji nawadnianej. Z plantacji nienawadnianej najwyższy wynik wynosi 24,2 t/ha. W ogólnopolskich warunkach najlepszy rezultat osiągnięto w sezonie 2020, gdy w Lubaszczu (woj. kujawsko-pomorskie) uzyskano 17,3 t/ha w przeliczeniu na wilgotność 14 proc. Biorąc pod uwagę krajowe warunki klimatyczno-glebowe, taki wynik robi wrażenie. W wielu gospodarstwach w Polsce uzyskuje się plony na poziomie 10-12 t ziarna z ha w przeliczeniu na wilgotność 14 proc., co jest bardzo dobrym osiągnięciem.
 

Gdzie szukać rezerw?

Wysokie plony kukurydzy na ziarno świadczą o tym, że (poza odpowiednimi warunkami atmosferycznymi) wiele ogniw agrotechnicznych jest bardzo rozwiniętych. Dobór odmian w kontekście stanowiska, uprawa, jak i zbiór, są w takich gospodarstwach na wysokim poziomie. Pewnych rezerw możemy doszukiwać się jeszcze w nawożeniu oraz doborze odpowiedniej technologii odchwaszczania.
 

Odpowiednie nawożenie...

Kukurydza jest rośliną budującą ogromną ilość biomasy w stosunkowo krótkim czasie, dlatego ilość pobieranych przez nią składników jest bardzo duża. Wiele gospodarstw uzyskujących imponujący plon, dba o odpowiedni odczyn gleby, stosuje wysokie nawożenie NPK. Warto jednak zwrócić uwagę również na siarkę i magnez, bo zazwyczaj nawożenie nimi jest niewystarczające.

Kukurydza pobiera ok. 10 kg SO₃ na wytworzenie 1 t ziarna z odpowiednią ilością słomy, co oznacza, że zapotrzebowanie na ha przekracza 100 kg SO₃. To w sumie niewiele mniej od rzepaku ozimego, dotychczas uważanego za roślinę o największym zapotrzebowaniu na ten pierwiastek (ok. 37 kg SO₃ na 1 tonę nasion). Dobierając nawozy zawierające siarkę, warto zwrócić uwagę na tempo jej uwalniania. W kukurydzy wysokie pobieranie tego składnika rozpoczyna się w fazie intensywnego wzrostu, od 5-go liścia właściwego, a osiąga szczyt w fazie nalewania ziarna. Dlatego należy stosować nawozy zawierające siarkę o wolniejszym uwalnianiu.

Zapotrzebowanie na magnez jest natomiast dwukrotnie wyższe niż w pozostałych zbożach (ok. 10 kg MgO w porównaniu z pszenicą – ok. 5 kg MgO na wyprodukowanie 1 t ziarna plus odpowiednią ilość słomy). Siarka i magnez wpływają m.in. na lepsze wykorzystanie azotu i nalewanie kolby, co ma znaczenie w uzyskiwaniu wyższych plonów. Poza makroelementami trzeba też zwrócić uwagę na nawożenie mikroelementami. Dla kukurydzy szczególnie ważny jest cynk oraz bor. Wpływają one m.in. na budowę systemu korzeniowego i prawidłowe wypełnienie kolb ziarnem.
 

… i technologia odchwaszczania

Do zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy zarejestrowane są obecnie 204 herbicydy. Duża ilość substancji aktywnych daje możliwość kompleksowego działania. Kukurydzę można odchwaszczać w wielu fazach rozwojowych: od siewu do fazy 8-go liścia właściwego. Oznacza to, że chwasty można zwalczać doglebowo oraz nalistnie. Tak znaczny wybór środków, jak i fazy stosowania, dają duży komfort, jednak niewiele osób zastanawia się nad tym, jak odchwaszczanie w poszczególnych fazach rozwojowych wpływa na plonowanie kukurydzy.
 

Odchwaszczanie a wzrost i plonowanie

Na poletkach doświadczalnych Agroloku od 3 lat badany jest wpływ odchwaszczania kukurydzy w różnych fazach rozwojowych na jej wzrost oraz plonowanie. W 2019 roku kukurydza (ES Crossman FAO 230) odchwaszczana doglebowo i krótkopowschodowo (BBCH 00-12) była kilkadziesiąt cm wyższa i plonowała o 15 proc. lepiej, aniżeli kukurydza odchwaszczana nalistnie w fazie 6-go liścia właściwego (BBCH 16). Badanie pokazało, że wczesne terminy odchwaszczania wpływają na lepszy rozwój oraz plonowanie kukurydzy.
 

W kolejnym roku doświadczenie było kontynuowane, jednak tym razem ilość terminów stosowania herbicydów była większa. W doświadczeniu posiano odmianę SY Nordicstar (FAO 180) i zastosowano herbicyd QQpak Elimax. Odchwaszczanie przeprowadzono w 5 fazach rozwojowych:

- po siewie (BBCH 00),

- w fazie 2-go liścia właściwego (BBCH 12),

- w fazie 4-go liścia właściwego (BBCH 14),

- w fazie 6-go liścia właściwego (BBCH 16),

- w fazie 8-go liścia właściwego (BBCH 18).


 

Wyniki plonowania porównano do obiektu kontrolnego (bez odchwaszczania). Badanie wykonano w trzech powtórzeniach. Uzyskano wyniki widoczne na grafice.

*Przy BBCH 12 oraz 14 uzyskano zbliżone wyniki, dlatego zostały zestawione w tym samym słupku.
 

Na podstawie uzyskanych wyników rozważono, jaki jest dochód z ha przy 30 proc. wilgotności i uwzględnieniu ceny kukurydzy na poziomie 650 zł/t.
 

Wnioski

Jak widać, odchwaszczanie w poszczególnych fazach rozwojowych znacząco wpływa na plon z ha, odbija się również na dochodzie z ha. Należy pamiętać, że w korzystnych warunkach do wzrostu, między fazą 4-go a 6-go liścia, to czasem zaledwie kilka dni różnicy, co oznacza, że nawet niewielkie opóźnienie zabiegu herbicydowego ma bardzo istotny wpływ na plon.
 

Odchwaszczanie kukurydzy wcześniepowschodowo łączy ze sobą wysoką skuteczność chwastobójczą z uzyskaniem najwyższego plonu. Herbicydy wczesnopowschodowe łączą w sobie działanie odglebowe, jak i nalistne – pozwala to zwalczyć małe chwasty, które jeszcze nie zdążyły istotnie wpłynąć na wzrost rośliny uprawnej. Zabieg wczesnopowschodowy to również wysoka selektywność dla rośliny uprawnej ze względu na mniejszą powierzchnię liści kukurydzy.