Schorzenia racic i inne dolegliwości dotyczące nóg krów to obecnie jedne z najczęstszych problemów w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła mlecznego. Nieprawidłowości związane z kończynami bezpośrednio warunkują status zdrowotny stada. Pośrednio wpływają na rentowność produkcji poprzez zmniejszenie wydajności zwierząt i wygenerowanie wysokich kosztów leczenia.
 

Krowy z kulawiznami odczuwają ból, który obniża ich sprawność motoryczną. Zwierzęta nie pokazują rui, rzadziej podchodzą do stacji lub stołu paszowego, poidła czy robota udojowego. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na pobranie suchej masy, natomiast w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do:

• kwasicy,
• ketozy,
• spadku parametrów mleka.
  ​

W ostatecznym rozrachunku przyczyniają się do spadku poziomu produkcji, co w połączeniu z kosztami leczenia, wyraźnie obniży opłacalność chowu.
 

Schorzenia racic, problemy z kończynami u krów – z czego mogą wynikać?

Trudno jednoznacznie określić genezę problemów związanych ze stanem racic, ponieważ mogą one wynikać z higieny, warunków środowiskowych czy też żywienia. Według zasady: „lepiej zapobiegać niż leczyć”, warto podjąć działania profilaktyczne. Pierwsze z nich dotyczy korekcji racic. W związku z szybkim wzrostem ich rogu ściernego, o kilka milimetrów miesięcznie, celem tego jest przywrócenie racicom prawidłowego i naturalnego kształtu. Korekcję najlepiej przeprowadzić dwukrotnie w ciągu roku. Po raz pierwszy przed zasuszeniem, ponieważ hodowca nie ryzykuje wtedy spadku produkcji mleka. Ponadto daje krowie czas na wyleczenie schorzeń do czasu wycielenia. Właściwym terminem na przeprowadzenie drugiego zabiegu powinien być ustalony już po szczycie laktacji, a także wtedy, kiedy zauważa się, że dana sztuka potrzebuje interwencji korektora. Warto również zadbać o prawidłowe przygotowanie jałówek do laktacji i przeprowadzenie korekcji lub przeglądu racic w wieku 14-16 miesięcy.
 

Higiena racic – dlaczego jest tak ważna?

Oprócz korekcji bardzo istotna jest higiena, a dokładnie kąpiele racic, które zapobiegają infekcjom skórnym. W przypadku większości obór wolnostanowiskowych powinny być przeprowadzone minimum 1-2 razy w tygodniu. Obecnie na rynku dostępne są różne rodzaje płynów umożliwiających przygotowanie odpowiedniego roztworu. Bardzo ważny jest także rodzaj wanny i jej właściwości techniczne. Wanna nie powinna posiadać m.in. ostrych krawędzi zwiększających ryzyko uszkodzeń mechanicznych. Dodatkowo jej wielkość i położenie w budynku musi umożliwić pełne zanurzeniem w roztworze każdej kończyny.
 

Wpływ środowiska na choroby racic

Na kondycję racic wpływa także zagęszczenie i dostępność legowisk. Należy pamiętać, że zwierzęta bez stałego dostępu do legowiska dużo bardziej obciążają swoje kończyny. Oprócz tego ważne są oczywiście rodzaj, twardość i wielkość podłoża. Twarde legowiska mogą zwiększyć zjawisko opuchlizn, a piaskowe często prowadzą do wnikania drobin piasku czy podobnych komponentów w głąb szpary międzyracicznej. To z kolei przyczynia się m.in. do powstania zanokcicy w części środkowej wrzodów i uszkodzenia linii białej, a w tylnej piętki i truskawki (mortalero).

Systematyczna korekcja, odpowiednie środowisko i higiena oraz bezpieczne żywienie mogą ograniczyć występowanie chorób racic
 

Również w przypadku zbyt krótkich legowisk tylne kończyny są bardziej obciążone i narażone na czynniki patogenne. Znaczenie ma także mikroklimat panujący w budynku inwentarskim. Racice narażone na dużą wilgoć i działanie odchodów charakteryzują się zmiękczeniem rogu, a przez to są bardziej podatne na urazy i nadżerki. W związku z tym kluczowe jest częste ścielenie czy usprawnienie odpływu odchodów z legowisk i korytarzy, a także prawidłowa wentylacja obory.
 

Co z żywieniem?

Ono również odgrywa kluczową rolę w prawidłowej kondycji racic u krów. Wiele błędów związanych z żywieniem i niedoborem poszczególnych składników przekłada się na zdrowotności kończyn. Ponadto choroby metaboliczne, takie jak kwasica, czy rzadziej spotykana zasadowica, mogą powodować poważne problemy z nogami. Niezwykle ważna jest również suplementacja mineralna z dodatkiem odpowiednich witamin: A, D₃, E, a także biotyny, cynku i wapnia. W szczególności te ostatnie mają nieodzowny wpływ na keratynizację oraz rogowacenie. Biotyna i cynk pomagają w leczeniu wrzodów, a także wspomagają regenerację ubytków powstałych na skutek uszkodzeń mechanicznych.
 

Systematyczna korekcja, odpowiednie środowisko i higiena oraz bezpieczne żywienie mogą znacząco ograniczyć występowanie schorzeń kończyn. Nie należy zapominać ani bagatelizować codziennej obserwacji stada, ponieważ ruch, postawa zwierząt oraz koronki racicy dostarczają ważnych informacji o stanie zdrowia i kondycji zwierząt, a także prawidłowości ich żywienia.

(kz)