Przy prowadzeniu hodowli bydła, zarówno mlecznego, jak i mięsnego, dąży się do podwyższenia parametrów produkcji. Selekcja i odpowiednie kojarzenie zwierząt to sposób długotrwały. Szybsze efekty daje poprawa warunków bytowania i żywienia.
 

W przypadku krów mlecznych najistotniejsza jest wydajność mleczna oraz zawartość białka i tłuszczu w mleku – ich wysoki poziom daje możliwość uzyskania wyższej ceny sprzedaży. Głównymi parametrami, na których zależy hodowcom opasów są natomiast przyrosty dobowe, umięśnienie oraz jakość tusz.
 

Wzrost wyżej wymienionych parametrów można osiągnąć poprzez selekcję i odpowiednie kojarzenie zwierząt. Niestety, poprawa genotypu wpływa na efekty hodowlane zaledwie w 40 proc. Doskonalenie wielu cech jednocześnie to mozolny proces, w którym trudno przewidzieć efekt końcowy, natomiast prowadzenie selekcji pod kątem jednej cechy z reguły skutkuje pogorszeniem pozostałych parametrów produkcyjnych.

Kluczowy wpływ na wydajność mleczną i mięsną mają natomiast warunki środowiskowe, a przede wszystkim szeroko pojęte żywienie.
 

Mikroklimat

Bydło ma doskonałą zdolność termoregulacji, dzięki której bez problemów radzi sobie w temperaturach od -10C do +25C. Temperatura, w której zwierzęta czują się komfortowo, mieści się w przedziale od -7C do 18C przy wilgotności względnej na poziomie 60-80 proc. Wysokowydajne krowy w laktacji mają jednak znacznie wyższe wymagania, optymalna temperatura, w zależności od względnej wilgotności powietrza, waha się między 4 a 16C.

Niskie temperatury panujące zimą w oborze mają negatywny wpływ na produkcyjność krów wysokomlecznych czy intensywnie opasanego bydła mięsnego, ponieważ wymuszają znaczne zużycie energii na procesy związane z utrzymaniem odpowiedniej temperatury ciała. Podobnie podczas upałów kiedy temperatura w oborze osiągnie powyżej 25C, spada wskaźnik pobrania paszy, pogarsza się jej wykorzystanie oraz osłabia się przeżuwanie, co wpływa bezpośrednio na spadek mleczności u krów oraz na obniżenie przyrostów dobowych u opasów. Podczas silnych upałów, kiedy temperatura powietrza w pomieszczeniach inwentarskich przekracza 30C, wydajność mleczna może obniżyć się nawet o 20 proc., przy jednoczesnym wzroście liczby komórek somatycznych. Dlatego należy zadbać o wentylację, dzięki której w oborze będzie świeże powietrze, a szkodliwe gazy zostaną usunięte.
 

Utrzymanie

Na wydajność produkcyjną zwierząt wpływa też sposób ich utrzymania. Zarówno przy utrzymywaniu na uwięzi, jak i wolnostanowiskowym należy zwrócić uwagę na to, czy jakość legowiska oraz podłoga nie powodują kontuzji i schorzeń aparatu ruchu. U zwierząt cierpiących z powodu schorzeń kończyn, takich jak: gnicie rogu, zespół Rusterholza, zanokcica, skręcenia i zwichnięcia oraz zapalenie stawów obniża się ruchliwość, przez co rzadziej podchodzą one do stołu paszowego i pobierają mniejsze ilości pożywienia. Dlatego należy zapewnić zwierzętom komfortowe legowiska, w miarę możliwości zmniejszyć ryzyko poślizgnięć oraz regularnie wykonywać korekcję racic.
 

Żywienie

Prawidłowe żywienie zaczyna się już od pierwszych dni życia cielęcia. W zależności od tego, jakie preparaty mlekozastępcze oraz pasze zostały użyte podczas odchowu cieląt, przewód pokarmowy tych zwierząt rozwinie się bardziej lub mniej. O ile u bydła mięsnego prawidłowy rozwój przewodu pokarmowego stanowi połowę sukcesu, o tyle u młodych jałówek przeznaczonych na krowy mleczne należy zwrócić równie dużą uwagę na żywienie w okresie od 6. do 12. miesiąca życia (w tym czasie następuje rozwój tkanki gruczołu mlekowego). Jeśli jałówki będą żywione dawką zbyt obfitą w pasze energetyczne, część tkanki gruczołowej wymienia zostanie zastąpiona nieproduktywną tkanką tłuszczową. Z kolei kiedy jałówka staje się pierwiastką i rozpoczyna pierwszą laktację, należy zadbać, by pobierana przez nią pasza zapewniała wystarczające ilości białka i, przede wszystkim, energii niezbędnej do prawidłowego wzrostu wydajności mlecznej (do ok. 100. dnia laktacji). Podawana krowom i opasom dawka pokarmowa powinna mieć także odpowiednią zawartość suchej masy, strukturę, a wszystkie jej komponenty powinny zostać dokładnie wymieszane. Należy także pamiętać o regularnej suplementacji witamin oraz składników mineralnych, niezbędnych do utrzymania wysokiego poziomu zdrowotności zwierząt.

(łm)

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CRY, CLI 15 września 2016 r.

zdjęcie: fotolia.com